Maandelijks archief: december 2018

Oud nieuws, bijna recycleerbaar, over politieke gevangenen in 1973 en demonstrerende priesters in 1966 (Catalaanse Troebelen)

door

Aanleiding. Een ANP radiobericht uit 1973

ANP bericht van 23 november 1973: “113 Catalanen, die vier weken geleden in Barcelona waren gearresteerd, zijn op bevel van de Rechtbank voor Openbare Orde in Madrid, op borgtocht vrijgelaten. De Catalanen hadden in een kerkgebouw een bijeenkomst gehouden waarop onder meer over autonomie voor Catalonië zou zijn gesproken. Twee priesters zijn hangende het vooronderzoek nog in hechtenis.” (Koninklijke Bibliotheek, Delpher)

ANP bericht 19 mei 1966

ANP bericht 23 november 1973

Uit dit ANP radiobericht blijkt dat de voorlopige hechtenis van Catalanen die op 28 october 1973 gearresteerd waren vanwege hun streven naar onafhankelijkheid ten tijde van de dictatuur van Franco kennelijk toch een stuk korter kon duren dan nu het geval is. Vrijlating op borgtocht was in 1973 dus nog wél mogelijk – hoewel niet voor twee priesters voor welke bijzonderheid dadelijk meer – terwijl dat de politieke gevangenen van vandaag niet eens meer is gegund. Uiteraard was de algehele situatie onder Franco gevaarlijker, en gelet op martelingen en executies voor velen ook echt levensgevaarlijk, zodat de vergelijking niet helemaal opgaat. Niettemin presenteert dit korte ANP radiobericht, dat ik vandaag toevallig tegenkwam, ons toch een wrange pendant van de huidige situatie van de Catalaanse politici en burgerbewegingsleiders in politiek gevangenschap in Spanje (zie eindnoot 1).

Toelichting. Assemblea de Catalunya

Het ging hier om de 113 leden van de Assemblea de Catalunya (AC), een brede beweging die streed tegen het regime van Franco en vóór, zoals de slogan ging, “de vrijheid, de amnestie en het statuut van autonomie” (Josep Maria Sória, “Naixement i mort de l’Assemblea de Catalunya”, La Vanguardia en Català, 8 november 2011). De Assemblea de Catalunya was het eerste verenigde platform van democratisch verzet tegen de Francoistische dictatuur, als een bonte verzameling van democraten, communisten, socialisten, separatisten, vakbondsleden, academici en vertegenwoordigers van beroepsorganisaties, culturele organisaties en buurtverenigingen  CCMA,”La detenció del 113″, 29 maart 2004: “la primera plataforma unitària antifranquista que lluitava per aconseguir la democràcia”; vgl. Sória, op.cit.). De activiteiten van de Assemblea de Catalunya waren gericht op de gecombineerde rechtvaardiging, bestemd voor de burgers met een migratieverleden, van de eis tot het herstel van het Statuut van Autonomie van 1932 en het gebruik van de Catalaanse taal, overal en op alle niveaus, opdat ook zij zouden begrijpen dat de strijd voor zelfbestuur samenviel met de strijd voor democratie (Sória 2011, op. cit.: “L’activitat d’AC es va dirigir bàsicament cap a dos objectius: el de justificar la reivindicació de l’Estatut del 1932 i el de l’ús del català “a tots llocs i tots nivells” a fi de conscienciar la ciutadania de procedència immigrant sobre els continguts bàsics de la lluita per l’autogovern com a part fonamental de l’anhelada democràcia, objectiu que va complir amb escreix”). De AC zou in de loop van de 1970er jaren een belangrijke rol spelen in de (aanloop tot) de politieke transitie die zich tussen 1976 en 1978 voltrok na de opvolging van Franco door koning Juan Carlos van Bourbon.

Johan Cruijff debuteert bij Barça in een wedstrijd tegen Granada (Trouw 29 oct 1973, Koninklijke Bibliotheek, Delpher). Op dezelfde dag werden op korte afstand van het stadion de 113 leden van de Assemblea de Catalunya gearresteerd. Van die gebeurtenis is in deze editie van Trouw geen melding gedaan. Toch is de oplopende spanning tussen kerk en staat in Spanje niet onopgemerkt gebleven. Ik hoop de hoofdtekst binnenkort uit te breiden met een sectie over de weerslag van de gebeurtenissen in de Nederlandse kranten.

De arrestaties van 28 october vonden inderdaad plaats in een kerk. Zo’n 150 mensen waren in de ochtend bijeengekomen in de parochiekerk van Santa Maria Mitjancera in Barcelona voor een clandestiene vergadering – velen met de bedoeling om naderhand de wedstrijd Barça-Granada te gaan kijken, om de hoek, in een wedstrijd waar Johan Cruijff toevallig zijn debuut in het “samarreta blaugrana” (blauwe shirt van de club) zou maken (CCMA,”La detenció del 113″, 29 maart 2004). Kort na aanvang van de vergadering viel de politie binnen. Ze waren verraden. Sommigen wisten te ontkomen. Dát men in een kerk vergaderde was volgens Josep Maria Sória niet verwonderlijk (Sória 2011, op. cit.). De repressie van de politieke vitaliteit van de Catalaanse samenleving was in de laat-Francoistische periode opnieuw toegenomen en inmiddels namen ook steeds meer Catalaanse geestelijken aan die strijd deel. Dit zal sommige lezers misschien een beetje verbazen en daarom zal ik even uitweiden over de relatie tussen Catalaanse onafhankelijkheidsstrijders en de geestelijkheid.

Uitweiding. Voorlopige observaties over de rol van de kerk en de geestelijkheid

De rol van de kerk en de geestelijken in de lange strijd voor Catalaanse onafhankelijkheid is niet ondubbelzinnig of consistent.  Zoals mogelijk bij de lezer bekend is, hebben de Catalanen na het verlies van hun soevereiniteit in 1714 grote moeite gehad met de kerkelijke macht die (en vooral ook voor zovér die) nauw verbonden was met de Spaanse Monarchie. De diepe achtergrond is een oud verhaal dat zich ook in andere delen van het Iberisch schiereiland heeft afgespeeld, zoals in het zuiden waar het grootgrondbezit heerste, maar ook in de kolonies. Eeuwenlang heeft de Spaanse elite talloze “overtollige” telgen van hun families (zij die overbleven na aftrek van de politieke en economische erfgenamen) laten toetreden tot de geestelijkheid tot wederzijds voordeel: de adel en gegoede burgerij voedde de kerk met manschappen en giften, terwijl kerkelijke carriere-machinerie de elite steunde in praktische zin en in termen van lobby-kracht door de gelegenheid tot statusverhoging te bieden (zie eindnoot 2). De kerk werd door velen al om sociaal-economische redenen gehaat, zelfs door gelovigen, vooral in de gebieden waar men overwegend “republikeins” was, zoals Catalonië (zie eindnoot 3). Het gebrek aan liefde was wederzijds. De snelle gedwongen secularisatie van de samenleving van de Tweede Spaanse Republiek in de eerste helft van de 1930er jaren zette enorm veel kwaad bloed in de eerste plaats bij de geestelijken zelf die daardoor vaak hun inkomen dreigden te verliezen, samen met hun rol in het basisonderwijs en hun status in de samenleving.  Zij en veel van hun trouwe gelovigen verloren de rituelen, de processies, de vrijheid van het klokgelui, hun tradities. De jonge republiek werd al snel door kerkelijke gezagsdragers verguisd als zondig en dwalend (Helen Graham, The Spanish Civil War. A Very Short Introduction, Oxford 2005, 4-9). De katholieke kerk schaarde zich daarom, mét de meer “devote” volgelingen (Carlisten voornamelijk, die een heuse theocratie voorstonden), vrijwel direct aan de zijde van de fascistische rebellen van Franco als waren zij elkaars “natuurlijke bondgenoten” (Stanley G. Payne, The Franco Regime 1936-1975, Londen 1987, 197; voor het anti-clericalisme van de republikeinen, zie ook Paul Preston, The Spanish Holocaust. Inquisition and Extermination in Twentieth-Century Spain, London 2012, 16-20). Door zich namelijk op rechts te stellen tegenóver de democratische Republiek aan de linkerzijde, kon immers het rode gevaar van de goddeloze communisten worden tegengehouden. Bovendien zou men aldus toewerken naar  het herstel van het historisch beproefde verbond tussen de Spaanse Monarchie en de Katholieke Kerk (voor het “nationaal-katholicisme”, zie Ramón Cotarelo, La desnacionalización de España, De la nación posible al Estado fallido, Valencia 2016, inz. 65 e.v.; Ramón Cotarelo en Jose Manuel Roca, La antitransición. La derecha neofranquista y el saqueo de España, Valencia 2015, 26-27). Met de doctrine van een ondeelbare Spaanse Eenheid als ware het de Heilige Geest kon dat verbond eindelijk weer een heilige drie-eenheid worden: Spanje zou weer het sterke Katholieke fort zijn van de Reconquista (eindnoot 4).

Waar Marxisme en nationalisme samenkomen, verliest doorgaans de kerk. Dat is een logisch gevolg, alleen al vanwege de Marxistische beschuldiging dat religie opium voor het volk zou zijn ten koste van de progressieven en ten gunste van de conservatieven en reactionairen. Tijdens de Spaanse Burgeroorlog zijn talloze priesters, monniken en nonnen het slachtoffer geworden van gewelddadigheden en vaak ook met fatale afloop (Paul Preston, The Spanish Holocaust. Inquisition and Extermination in Twentieth-Century Spain, London 2012, 233-238). Vooral over dit onderwerp is hevig gestreden in de propagandaoorlog die beide kampen voerden in het buitenland. Zo verdedigde Paul Kiès aldus de eer van de republiek in hotel Concordia in Noord-Scharwoude tijdens een spreekbeurt over de situatie in Catalonië op 26 januari 1937: “Spr. [Spreker] bestreed de beweringen, dat de socialisten de kerken vernietigen. Het tegendeel is het geval, daar in het door Franco veroverde gebied alles is vernietigd en uitgemoord. De regeering heeft de kerken in het door haar bezette gebied buiten dienst gesteld, doch niet vernield. De schuld van deze vernietiging, welke veelal in plaatsen gebeurde, waar de socialisten en communisten weinig aanhang hadden, ligt bij de kerk zelf. Als zij goed gehandeld had, was er nooit socialisme gekomen. Nu gingen de vrouwen voorop met knuppels gewapend. De strijd ging tegen de kerk maar niet tegen de godsdienst. De Spanjaarden zijn opgestaan tegen de onderdrukking.” (Alkmaarsche Courant, 28 januari 1937). Niettemin zijn er naar schatting toch bijna 7.000 geestelijken afgeslacht in de linkse gebieden (Stanley Payne, The Franco Regime 1936-1975, Londen 1987, 198). De priesters en monniken moesten worden gedood omdat ze vertegenwoordigers waren van een onderdrukkende Kerk van de rijken en de machtigen die nu ook de Republiek hadden aangevallen; de koorzangers en klokkenluiders moesten er ook aan geloven omdat zij deel uitmaakten van diezelfde oude orde. “The act of desecration itself  – churches destroyed or turned into profane uses; the remains of religious personnel disinterred –  speaks eloquently of the power still invested in religion and the Church by the desecrators themselves” (Helen Graham, The Spanish Civil War. A Very Short Introduction, Oxford 2005, 27).

Maar al werd de strijd tegen de kerk hard en vuil gevoerd, het was misschien niet ook een strijd tegen de godsdienst. Want de aversie tegen de “officiele” kerk die in dat Spaanse bolwerk van het Pausdom zo nauw verbonden was met het koningschap, deed toch niet geheel afbreuk aan de vaak ingeboren religiositeit van mensen in Catalonië. De Catalaanse samenleving is altijd diep religieus geweest en heeft, hoe eigenzinnig men verder ook was, naast de bestaande vormen en motieven van devotie doorgaans gemakkelijk voldaan aan de eisen van het katholicisme zelfs van de contra-reformatie (Henry Kamen, The Phoenix and the Flame, Catalonia and the Counter Reformation, New Haven & London 1993). In de hernieuwde focus op de Catalaanse culturele identiteit aan het eind van de 19e eeuw, kon het katholicisme gemakkelijk worden gewaardeerd als een eerbiedwaardig oud en authentiek aspect van de Catalaanse geest, met accenten op verlichting en tolerantie. Maar het zou verder geen apart relief krijgen in het Catalanisme (Daniele Conversi, The Basques, The Catalans and Spain, London 1997, 91-92; zie verder eindnoot 5).  Je zou bijna kunnen zeggen dat het katholicisme in Catalonië altijd al in sommige opzichten een zekere mate van onafhankelijkheid heeft gehad: hiervan getuigt wellicht de bouw van monumentale kerken met eigen middelen en geheel volgens eigen overwegingen van functie en stijl – van de Santa Maria del Mar in de 14e eeuw (nu nog beter bekend wegens de historische roman van Ildefonso Falcones) tot nu die van de Sagrada Familia in de 20e en 21e eeuw –  hetgeen zich mooi vergelijkt met de sterk ontwikkelde burgerzin van de Catalanen. Of dat verband overdreven is of niet, er is onder de Catalanen nog steeds veel waardering voor de religiositeit, in de praktijk, in het erfgoed, de kunst, en in de natuur. De gezaagde berg Montserrat is immers nog steeds het zichtbare heilige centrum van Catalonië (voor de berg, het klooster en de zwarte madonna als de spirituele bron van het Catalaanse volk, zie Angel Smith, The Origins of Catalan Nationalism, 18770-1898, Basingstoke 2014, 80, 187 ev.). 

Toen Marcelo Gonzalez, een Castilliaan, op uitdrukkelijk voordracht van Franco (zie hieronder voor het concordaat van 1953, de “wettelijke” basis van deze bemoeienis) werd aangesteld als aartsbisschop-coadjutor van Barcelona, is fel protest per brief in zeven talen de wereld overgegaan omdat het regime compleet voorbij was gegaan aan de wil van de Catalanen met deze benoeming van een man die noch de taal, noch de cultuur, noch de tradities kende (Dagblad De Stem 18 mei 1966). Er vielen meteen klappen in de kathedraal. “In de kathedraal van Barcelona is vandaag gevochten tussen Catalaanse en andere kerkgangers, nadat de Catalanen met gezang een toespraak van de pauselijke nuntius hadden onderbroken. Deze leidde de nieuwbenoemde coadjutor in, een niet-Catalaan.” (ANP Nieuwsbericht, 19 mei 1966). Een week eerder was het op straat tot een treffen gekomen tussen de politie en priesters – een stuk of honderd – die op de Via Laietana tegen de toepassing van foltering door de politie demonstreerden (Josep Maria Sória, “Naixement i mort de l’Assemblea de Catalunya”, La Vanguardia en Català, 8 november 2011). “Het Spaanse episcopaat heeft de Catalaanse priesters veroordeeld die vorige week in een mars naar de politie van Barcelona trokken om te protesteren tegen het gebruik van geweld tegen een student. De politie joeg toen de priesters met gummiknuppels uiteen. Het episcopaat noemt het optreden van de priesters betreurenswaardig” (ANP Nieuwsbericht, 19 mei 1966). Het is tekenend dat, zoals we net lazen, de autoriteit van de Spaanse kerk met zijn veroordeeld naadloos aansluit bij het Franco regime. Maar het is evenzo tekenend dat het juist de Catalaanse priesters waren, van de basis echelons tot aan de monniken van Montserrat, die tegen het regime demonstreerden (Josep Maria Sória, “Naixement i mort de l’Assemblea de Catalunya”, La Vanguardia en Català, 8 november 2011). En alsof de geschiedenis zich in dit thema steeds weer herhaalt, zou het ook in de huidige crisis juist de abt van het klooster van Montserrat zijn, Josep M. Soler, die publiekelijk opkwam voor de bescherming van de Catalanen (NacióDigital, 24 maart 2018).

ANP bericht 19 mei 1966

ANP bericht 19 mei 1966

 

De Weerslag van de gebeurtenissen in de Nederlandse kranten

Hier verschijnt binnenkort een sectie.

Conclusie

De arrestatie van de 113 was een misrekening van het Francoistische regime. Het gevolg was namelijk een enorme mobilisatie van steun van burgers aan de gedetineerden en die ontketende een campagne van solidariteit die internationaal de aandacht wekte. Het is misschien niet betekenisloos dat de ANP radiodienst het nieuws van de arrestatie op 28 november nog niet zo vermeldenswaardig vond (ik heb dat bericht althans nog niet gevonden), maar na een maand van internationale protesten wél melding deed van de vrijlating onder borgtocht van de 113 gearresteerden, met uitzondering van twee priesters!  Dankzij de repressie, heeft het regime van Franco  de Assemblea de Catalunya zélf publiekelijk bevorderd tot “de oppositie” (CCMA,”La detenció del 113″, 29 maart 2004: “El règim va convertir públicament l’Assemblea de Catalunya en l'”Oposició”.”). Het is te hopen dat in dit opzicht de geschiedenis zich zal herhalen en dat de huidige repressie van de Catalaanse burgerbewegingen door de Spaanse Staat ook snel zal leiden tot een algehele verontwaardiging van de internationale gemeenschap. En u weet het: nog steeds is de Catalaanse oppositie republikeins.

EINDNOTEN

Eindnoot 1. Het is interessant om te constateren dat de ANP in het radiobericht “de autonomie van Catalonië” als meest belastend geachte (en als enig gespecificeerde) thema van de clandestiene bijeenkomst heeft aangeduid. Dat de aanwezigen deel uitmaakten van een brede democratische beweging tegen het Francoisme is verder ongenoemd gebleven.

Eindnoot 2. Voor een verpletterende aanklacht van dit patroon, dat ik voor eigen doeleinden voorlopig het Spaanse model van de “clericale overstroming van de sociale structuur” noem, zie het artikel “De toestand van Sicilië”, over dat eiland dat, als een der Beide Siciliën, langdurig onder het bewind heeft gestaan van Spaanse Bourbons, in De Avondbode van 22 maart 1838. Voor de verwovenheid van staatsbestuur en de katholieke kerk in het liberale Spanje van voor de burgeroorlog, zie Raymond Carr, The Spanish Tragedy. The Civil War in Perspective, London 1993, 10-12).

Eindnoot 3.  Veelzeggend is de karakterisering van Catalanen in een Zeeuwse krant uit 1874 wanneer in een bericht ter sprake komt dat Barcelona “lastiger” was onder het koningschap dan na de proclamatie van de Republiek, d.w.z. de Eerste Spaanse Republiek die duurde van 11 februari 1873 tot 29 december 1874: “het is bekend dat de Catalanen republikeinen zijn” (Zierikzeesche Courant 19 april 1873).

Eindnoot 4. Het begrip van de Spaanse staat als “fortress” van het ware geloof heb ik voor dit moment ontleend aan Henry Kamen, The Phoenix and the Flame, Catalonia and the Counter Reformation, New Haven & London 1993, 432. Voor de ontwikkeling van de opvatting dat de burgeroorlog een soort kruistocht was voor het Ware Katholieke Spanje, zie Stanley Payne, The Franco Regime 1936-1975, Londen 1987, 197-208, inz. 204).

Eindnoot 5. Daarentegen zou het katholicisme in Baskenland een iets andere rol spelen, misschien vanwege een grotere invloed van Carlisten daar, tot het punt waarop de kerk nadrukkelijk weergezien als bedreiging voor de onafhankelijkheidsbeweging. Zo zou Federico Krutwig in een voor de ETA invloedrijk boek uit 1963 de revolutionaire beweging voor Baskische Nationale Bevrijding verbinden met het Marxisme, zodat de kerk kon worden gezien als “agent of de-nationalisation and an enemy of the people” (Daniele Conversi, The Basques, The Catalans and Spain, London 1997, 91-92). Maar die vlieger bleek in de praktijk ook daar niet altijd op te gaan: Antonio Añoveras, de nieuwe bisschop van Bilbao, bleek in toenemende mate solidair te zijn met nationalistische Basken. Hij kwam in zijn preek van 24 februari 1974 op voor de culturele rechten van de Basken en deed zelfs een oproep tot de verandering van het Spaanse staatsbeleid inzake regionale rechten. Francoistisch gezinde collega’s wilden hem daarop geëxcommuniceerd zien en de regering stuurde direct een vliegtuig om hem pontificaal in ballingschap weg te sturen. Franco heeft de zaak snel gesust en heeft de bisschop min of meer “discreet” voor een “lange vacantie” heengezonden (Stanley Payne, The Franco Regime 1936-1975, Londen 1987, 595-596).

 

 

De oorverdovende stilte rond de Catalaanse kwestie – Drie vragen aan Alfred De Zayas

door

vimeo.com/307611344

De Catalaanse Kwestie in Juridisch Perspectief. De oorverdovende stilte rond de Catalaanse kwestie. Drie vragen voorgelegd aan professor Alfred De Zayas, vooraanstaand deskundige op het gebied van mensenrechten en internationaal recht, voormalig onafhankelijk rapporteur aan de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten en de Rechtvaardige Internationale Orde van de Verenigde Naties (OHCHR), na afloop van zijn lezing op het symposium over het zelfbeschikkingsrecht van Catalanen georganiseerd door ANC Nederland te Den Haag op 9 november 2018.

Transcriptie van de ondertitels

Vraag uit het publiek: U heeft Juncker een jaar geleden geschreven over de kwestie. Wat was zijn antwoord?

De Zayas: Ik heb meerdere brieven aan hem geschreven en heb slechts één keer antwoord gekregen. En dat antwoord was: “Het is een interne zaak van de Spanjaarden.” Punt uit.  Heel kort, zo van: “Ga weg, we zijn niet geïnteresseerd.” Dat is verbazingwekkend. Want ze hebben allemaal de mond vol van de drie grondbeginselen van de Europese Unie: democratie, mensenrechten en de rechtstaat. Maar zodra het gaat om de toepassing ervan, laten ze het afweten.
 
[00:54] Ze bemoeien zich graag met de details: Hongarije, Polen, Slowakije. De Tjechische Republiek. Maar zodra het over Spanje gaat, laten ze ’t schieten. We weten natuurlijk wel, dat de voormalige minister van buitenlandse zaken van Spanje, Margallo, nógal veel tijd heeft besteed in 2017 aan een rondgang langs de Europese hoofdsteden met beloftes en godweet welke concessies, die hij moest maken om de steun te krijgen van veel andere landen. Waaronder, zo ik begrijp, zijn belofte om godweet hoeveel Spaanse soldaten naar Estland en wat dies meer zij. Een boel politieke schulden zijn aangegaan door de regering van Rajoy bij de andere lidstaten van de EU. 


    [01:57] Maar wat we hier zien – en dat is het schandaal… Hier heb je een Europese Unie, een Europese Commissie, een Europees Parlement, die zeven-en-een-half miljoen Europeanen verraden. Catalanen zijn Europeanen. Ze hebben recht op solidariteit. Óok in Brussel. En Brussel is medeplichtig geworden aan deze onderdrukking van artikel 1 van het VN Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten, dat beschouwd wordt als dwingend recht (jus cogens), dat heel duidelijk stelt dat álle volkeren het recht hebben op zelfbeschikking. Alle staten die het VN Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten hebben ondertekend, hebben de verplichting, niet slechts om zelfbeschikking niet te belemmeren, maar een pro-actieve verplichting om het te faciliteren. Het gaat hier dus om afdwingbaar recht. 

      [03:04] Het Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten is afdwingbaar recht. Afdwingbaar recht, het internationaal-rechtelijk verdragsregime inzake mensenrechten, [dat] is geïncorporeerd in de Spaanse Constitutie, in het Spaanse rechtssysteem, krachtens artikel 10 paragraaf 2 en artikel 96 van de Spaanse Constitutie. En dan krijgen we nu – geheel in strijd met de wet – Spaanse rechters die ons vertellen dat (het recht op) zelfbeschikking niet bestaat. 

      [03:35] Of we krijgen zo’n 150 Spaanse professoren van Internationaal Recht die u zullen vertellen dat het recht op zelfbeschikking zou zijn uitgeput met de dekolonisatie. Waarop u zou antwoorden: “Waar zijn jullie de laatste 50 jaar geweest? Beseffen jullie niet dat er zoiets bestaat als  de voortschrijdende ontwikkeling van internationaal recht? Beseffen jullie niet dat de unilaterale verklaringen van onafhankelijkheid van Estland, Letland, Litouwen en Slovenië en Kroatië en Kosovo enzovoorts allemaal precedent hebben geschapen? Beseffen jullie niet dat het concept van internationaal recht, het concept van zelfbeschikking, in feite is voortgeschreden voorbij de betekenis die het had in 1945 of die het had in 1960?”

     Maar… U vroeg naar Juncker. Ik heb brieven gestuurd naar de toenmalige – volgens mij was het een Estlander – EU commissaris voor mensenrechten. Van hem heb ik helemáál geen antwoord gekregen. Niets. En ik heb hem die gestuurd in mijn functie als rapporteur voor de Verenigde Naties! Dus ik denk dat, ja… Als je iets zegt wat niet politiek correct is, besta je niet. Je verdient dan niet eens een antwoord.

[05:00] Vraag uit het publiek: Alle sprekers hebben het hier over bewustwording. Wanneer er een demonstratie is in Catalonië, dan komt dat misschien hooguit één minuutje in het nieuws. Daarna hoor je er niks meer over.  Niet eens in de dagen erna. Er is geen debat of niks. Is het zo dat… Denkt u dat mensen in Europa überhaupt wel bewust zouden willen worden van de situatie in Catalonië? U zegt dat u een brief heeft gestuurd aan Juncker, en dat Juncker die brief gewoon terzijde heeft gelegd omdat het om een interne aangelegenheid van Spanje zou gaan. Als u het de Nederlandse premier vraagt, dan zegt hij ook “interne aangelegenheid”. Iedereen wuift de zaak weg  om maar geen beslissing te hoeven nemen.

[05:36] De Zayas: – Ja, die wuiven ze inderdaad weg. Maar ze wuiven Victor Orbán niet weg!  Victor Orbán, ja, die is het favoriete mikpunt. Die kun je op z’n kop slaan zo vaak je maar wilt. En het is politiek correct om hem klappen te geven.

[05:51] Vraag uit het publiek: “Puigdemont heeft gezegd, in begin september tijdens een bijeenkomst in Amsterdam, dat je je kunt afvragen of het feit dat de Catalaanse demontraties zonder enig geweld zijn verlopen, niet misschien juist de reden is waarom ze niet worden gehoord. Want als je kijkt naar, bijvoorbeeld, Slovenië, of naar Kroatië, waar het geweld zich ontwikkelde tot een oorlogssituatie, dan ligt daar het moment waarop de Europese Unie tot handelen overgaat. Maar zolang de situatie geweldloos blijft, doet men niks. 

[06:23] De Zayas: – Ja, en dat geldt ook voor de Verenigde Naties. Wij treden pas op nadat er honderdduizenden mensen zijn gedood. In plaats van te proberen om via onderhandeling te komen tot een ordelijke onafhankelijkheid van Oost-Timor,  of tot een ordelijke scheiding van Ethiopië en Eritrea, wachten we tot de katastrofe zich werkelijk reeds heeft voorgedaan. Dus in plaats van de bestendiging van de functie van tijdige signalering en preventie.  

   

[06:50] Maar wat u zegt, doet me denken aan Miloševic. En soms zou je zeggen dat Rajoy een Miloševic van deze tijd was. In 1989 verklaarde Miloševic de autonome status van Kosovo tot nietig. En dat leidde natuurlijk tot de vorming van het Kosovaarse bevrijdingsleger en al het geweld dat volgde in de 1990er jaren. Tot het bombardement door de NAVO in 1999. Máár….  Toen Rajoy [op 28 october 2017] krachtens artikel 155 van de Spaanse Constitutie de autonomie van Catalonië opschortte… Het is nogal interessant… De Catalanen ondergingen het leed van deze onrechtvaardigheid. Maar dat deden ze op vreedzame wijze. Maar dat deden ze op vreedzame wijze. En, klaarblijkelijk, als je democratisch en vreedzaam bent, dan ben niet “sexy” genoeg voor de algemeen gangbare media. Dan krijg je van niemand aandacht.


     [08:26] En ik schreef Juncker inderdaad daar ook over en vroeg hem: “wilt u werkelijk geweld uitlokken in Catalonië, ”… door eenvoudigweg uw oren te sluiten voor hetgeen daar gaande is?” En ik voegde daar de overbekende zin aan toe: de stilte van Brussel is OORVERDOVEND. Het feit dat Brussel het hele gebeuren kuist  en níets doet om het te corrigeren… Ik zou geneigd zijn te denken dat de schendingen van artikel 2 van het Verdrag van Lissabon, door Spanje, vele malen ernstiger zijn dan de schendingen door Polen, Hongarije, de Tjechische Republiek of Slowakije. Echter, niemand praat daarover. En ik bespeur geen enkel initiatief om op te roepen tot maatregelen krachtens artikel 7 van het Verdrag van Lissabon.  Dit is dus een goed voorbeeld van internationaal recht à la carte. Internationaal recht dat selectief wordt toegepast. We doen wél iets in het ene geval maar niets in het andere.     


[09:38]

Vraag uit het publiek:  Mijn naam is Jaime Prat i Ramon. Ik ben uit Spanje vertrokken in 1968. Wat is uw mening over de Spaanse koning? Die toch zo’n fantastische toespraak heeft gehouden op 3 october 2017. Hij was op dat moment de enige “Catalaan” die nog aan het werk was, want de rest was in staking.

[09:57]

De Zayas: Wel, hij zoú de koning moeten zijn van alle Spanjaarden.  Ik stel vast dat hij heeft gefaald in zijn functie om mensen nader tot elkaar te brengen en om te luisteren naar de grieven van de Catalanen. Ik denk dat het een van de kerntaken van de koning zou zijn om te verzekeren dat er enige soort van bemiddeling tot stand zou komen, dat er enige vorm van een waarachtige dialoog tussen de Catalaanse leiders en Madrid tot stand zou komen. Maar in plaats daarvan heeft hij zichzelf bewezen volledig aan de kant te staan van de regering in Madrid, alsof hij toen Rajoy in hoogsteigen persoon was. Dus ik vond het maar héél teleurstellend. Ik denk dat hij in zijn roeping heeft gefaald.

Moderator: dank u zeer, nogmaals, professor De Zayas. Geeft u hem allen graag nog eens applaus… 


  

“The Catalan Question and International Law”​. A series of informative videos on the Catalan struggle for self-determination.

door

The current repression of democratic and human rights in Catalonia is an affront to the core values of the European Union. The general indifference to the violation of human rights by the Spanish State will to a large degree be due to a general lack of knowledge about the fundamentals of the conflict. In an attempt to address this widespread ignorance on the issues, we are working on a series of informative videos for both Dutch- and English speaking viewers, starting with a set of interviews and conference presentations at the International Symposium on “The Catalan Question and International Law” organised by ANC Nederland and held in The Hague, The Netherlands, on November 9th, 2018.

Video One

Ben Emmerson QC. The Catalan Question and International Law. Part One

The first video in this series is a powerful address by the eminent international lawyer Ben Emmerson QC (Queen’s Counsel), a former UN Special Rapporteur on Counter-Terrorism and Human Rights, specialised in European human rights law, public international law and international criminal law. He currently represents seven of the nine Catalan political prisoners in a case before the UN OHCHR Working Group on Arbitrary Detention. In this address, Mr Emmerson regards the Catalan independendence movement as essentially a liberal anti-fascist movement, which is up against a residu of Francoism that still persists in the Deep State of Spain, resulting in a politicised judiciary. He stresses that it is vital for all Europeans to become better informed about the issues since the Spanish violations constitute a serious threat to liberal democracy in general.

Emmerson’s video is enhanced with a Dutch translation in subtitles. A transcript of the speech in translation, with additional imagery and information, can be found on my website.

Video Two

Elisenda Paluzie. Interview on the Catalan Question and International Law

The second video presently referred to is an interview with professor Elisenda Paluzie, an expert in International Economics (Yale University, University of Barcelona) and the President of the Assemblea Nacional Catalana (ANC). This video interview carries an additional narrative in the titling layer and concludes with a recording of the Catalan National Anthem sung by a gathered crowd of protesters at the Plaça del Vi in Girona. in August 2018.

Video Three

Elisenda Paluzie. The Catalan Question and International Law. vimeo.com/302683919

The third video shows the presentation by professor Elisenda Paluzie at the conference. She offers a detailed explanation of the conflict and the events leading up to it, from of course the point of view of the ANC (Assemblea Nacional Catalana), the democratic citizen’s movement she presides, providing valuable insights which are bound to foster wider awareness.

Video Four

Alfred de Zayas. Interview on The Catalan Question and International Law. An interview with professor Alfred de Zayas.

“To claim that a referendum is ‘illegal’ is absolute nonsense”. We are so happy, and honoured, to also have had the opportunity to interview Alfred De Zayas at quite some length. Professor De Zayas is an eminent professor of International Law, also a writer and historian, and he is a leading expert in the field of human rights and international law, having also served many years as independent UN Special Rapporteur on the Promotion of a Democratic and Equitable International Order. It is important to, for once we might say as far as at least a Dutch audience is concerned, really look closely at the relevant juridical aspects of the Catalan crisis, such as notably (and the following is interrelated) the right to organise a referendum, the right of self-determination as a fundamental human right, the right of secession and the limits to the right of a state to defend its territorial integrity. Though it is not likely that everybody will want to watch the entire video, we feel it is important that the solid explanations and valuable insights are available to all.

Video Five

Alfred De Zayas. The Catalan Question and International Law. Part Two.

Registration of (a) Alfred De Zayas’ lecture and of (b) his answers to the questions from the attendees; I have also edited out the latter part (the answers) into a separate video entitled “The Deafening Silence on the Catalan Question”. This is listed below as the sixth video.

Video Six

“The Deafening Silence on the Catalan Question” – Alfred de Zayas

In this video, professor De Zayas adresses three questions from the attending audience on “The Deafening Silence on the Catalan Question”, e.g. on the contrast between, on the one hand, the close attention to the flaws of democracy in Hungary and Poland and, on the other, the general indifference to the flaws of democracy in Spain. “So here you have International Law à la carte. International Law applied selectively” (at timecode 09:25). What was the response of Jean-Claude Juncker on De Zayas’ request for EU mediation in the Catalan political conflict? How do you explain the general indifference to the issues at stake, the ignorance, the lack of awareness and of media interest? What is your appraisal of the rôle of the Spanish king in the conflict?

“What we see here – and that is the scandal”, De Zayas says at about timecode 02:00, “You have here the European Union, the European Commission, the European Parliament, betraying 7,5 million Europeans. Catalans are Europeans. They have a right to have solidarity. Also in Brussels. And Brussels has become complicit to this suppression of article 1 of the Covenant on Civil and Political Rights, which is considered to be jus cogens [compelling law], which very clearly states [that] all peoples have the right to self-determination. And [that] all states parties to the Covenant on Civil and Political Rights have an obligation, not only not to obstruct self-determination, but a proactive obligation to facilitate it. So you have here hard law. The Covenant on Civil and Political Rights is hard law. Hard law – international human rights treaty regime – [which] is incorporated into the Spanish Constitution, into the Spanish legal system, by virtue of article 10 paragraph 2 and article 96 of the Spanish Constitution.”

Consequently, therefore – which I think can be inferred from De Zayas’ argument – it is not the Catalan leadership but rather the Spanish State itself that has acted in violation of the Spanish Constitution, with its suppression of the Catalan independence movement and the wrongful qualification of the 1 October referendum as “illegal”.

This video is an excerpt from the lecture presented by professor Alfred De Zayas on “The Catalan Question and International Law” at the Conference on the Right of Self-Determination,The Hague, The Netherlands, 9 November 2018.

Expected videos

I expect to still produce, as soon as my schedule allows, the address given by Fernando Burgés, Programme Manager of the Unrepresented Nations and peoples Organisation (UNPO). I may also edit out the footage of a crowd of protestors singing the National Anthem of Catalonia in Girona.

Catalanen vervolgd door de “Deep State” van Spanje. Ben Emmerson over de Catalaanse kwestie (9 november 2018)

door
Ben Emmerson tijdens de voordracht ophef symposium in Den Haag (Foto Sofia Josepina Lirb)

Ben Emmerson tijdens zijn voordracht op het symposium in Den Haag (© 2018 Sofia Josepina Lirb)

Nederlandse vertaling van de voordracht van mensenrechten advocaat Ben Emmerson over de schending van de mensenrechten door de Spaanse staat gehouden op het symposium De Catalaanse kwestie in juridisch perspectief , georganiseerd door de Catalaanse Nationale Assemblée (Assemblea Nacional Catalana) op 9 november 2018 te Den Haag.

Voor onze video met deze vertaling in de ondertitels, zie hier.

Startbeeld van de video met de voordracht van Ben Emmerson

Startbeeld van de video met de voordracht van Ben Emmerson (beeld van de video).

Openingstitels

The Catalan Question and International Law (De Catalaanse kwestie in juridisch perspectief). An international symposium on the Right of Self-Determination organised by ANC Nederland, The Hague, The Netherlands, 9 November 2018
Part One. Ben Emmerson QC. Eminent International Lawyer (Queen’s Counsel)
Specialising in European human rights law, public international law and international criminal law. Formerly UN Special Rapporteur on Counter-Terrorism and Human Rights.

De vier sprekers van het symposium in Den Haag. Van links naar rechts: Alfred De Zayas, Fernando Burgés, Ben Emmerson, Elisenda Paluzie (Foto H.J. Lirb)

De vier sprekers van het symposium in Den Haag. Van links naar rechts: Alfred De Zayas, Fernando Burgés, Ben Emmerson, Elisenda Paluzie (©2018 H.J. Lirb)

Vertaling van gesproken woord 

[Emmerson:] Heel veel dank aan de organisatoren en allen die hier vanmiddag aanwezig zijn. In zekere zin is een middag die gewijd is aan de discussie over zelfbeschikking een passende gelegenheid om ook te kijken naar de problemen van de mensenrechten waar het Catalaanse volk en zijn politieke leiders nu door getroffen worden.
     Ik zeg dat omdat, zoals we in de loop van de middag te horen zullen krijgen, het recht op zelfbeschikking, hoewel dit het eerste recht is in de rangschikking [van het VN Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten], en misschien ook wel een van de meest belangrijke van de erkende mensenrechten in internationaal recht, tegelijkertijd ook een van de minst goed begrepen en gedefinieerde principes is van het internationaal recht.
    Het zal u dan ook opvallen, bij het lezen over de uitoefening van het recht op zelfbeschikking, dat er zo’n grote verscheidenheid is aan visies op de wérkelijke betekenis in het moderne tijdperk, in het huidige tijdperk van post-post kolonialisme [dus: na de dekolonisaties van het post-kolonialisme], dat het belangrijk is, in een zaak als de Catalaanse, om even een stapje terug te doen en een paar fundamentele vragen over zelfbeschikking aan de orde te stellen.
      Wat mij betreft moet uiteindelijk in een moderne democratie zelfbeschikking ten minste betekenen het recht van groepen mensen die zichzelf identificeren als een volk of een natie op een eigen politieke expressie opdat ze zich kunnen laten beheersen door wetten die beantwoorden aan hun gebruiken en waarden.  En in een moderne democratische context komt dat algemeen neer op het recht, onder gepaste omstandigheden, op ten minste een wettelijk afdwingbaar referendum dat de zienswijzen van de meerderheid van het volk uitdrukt.

Stembus gebruikt in het referendum over Catalaanse onafhankelijkheid op 1 october 2017 (foto Màrius Montón, Wikimedia Commons)

Stembus gebruikt in het referendum over Catalaanse onafhankelijkheid op 1 october 2017 (foto Màrius Montón, Wikimedia Commons)


     Maar waarom en onder welke omstandigheden ontstaat de behoefte van een groep mensen, een natie, binnen de grenzen van een bestaande staat   – zoveel staten die natuurlijk zijn gevormd door de gedwongen bijeenscharing van verschillende groepen mensen, verschillende naties, onder een enkele vlag – waarom en hoe kom je op de positie terecht dat mensen die noodzakelijke behoefte voelen om zich van anderen af te scheiden?
    [ca. 02:45] Ik denk dat een van de grootste mythes over Catalaanse onafhankelijkheid de gedachte is dat die, om de een of andere reden, niet zou stroken met het respect voor de waarden van de Europese Unie. Het tegengestelde is waar. De Catalaanse leiders waar ik contact mee heb zouden allemaal juist dolgraag zien dat Catalonië een EU-lidstaat werd, dat ze volwaardig deel zouden nemen aan de Europese Unie, ter ondersteuning van de unie en mét de ondersteuning van de unie.  Ze willen dat alleen niet doen via de regering van andermans natie.
      Dus in zoverre gaat het niet om Europese eenheid of de integratie van het Europese project. Dit gaat over het recht van een groep mensen die waarden delen, die op gespannen voet staan met waarden die voortkomen uit de overheersende staatsentiteit in Madrid,  om zichzelf te besturen volgens die eigen regels en waarden, welnu …   

      De geluidsversterking valt uit] … Sorry, maar doet de microfoon het niet? Is het zo beter? U zult vanmiddag een verscheidenheid aan visies horen en ik verwacht dat  velen van u uw eigen ervaringen hebben, maar uiteindelijk… Het spijt me, maar hij lijkt het toch niet te doen. [ca. 04:05, er is een vervangende microfoon aangereikt.]

Ben Emmerson tijdens zijn voordracht op het symposium in Den Haag (Beeld van Maria Feliciana Coll)

Ben Emmerson tijdens zijn voordracht op het symposium in Den Haag (©2018 Maria Feliciana Coll)

     Als iemand die in deze situatie terecht is gekomen van buitenaf: de fundamentele existentiële strijd tussen, zullen we zeggen, Barcelona en Madrid is een strijd van waarden. Ik beschouw de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging als in wezen een liberale anti-fascistische beweging,  die voortgekomen is uit de geschiedenis van de strijd, in het territorium van de Spaanse Staat,  om de erfenis van de dictatuur van Franco te boven te komen.  En ik denk dat dit een van minst goed begrepen aspecten is van de Catalaanse Kwestie. En ik denk dat het een van de meest belangrijke uitdagingen is voor de onafhankelijkheidsbeweging om die boodschap over te brengen.
      [ca. 04:50] Want ik denk dat zodra het maatschappelijk middenveld in de ruime Europese zin eenmaal een écht goed begrip krijgt van de fundamentele strijdpunten van dit conflict dan blijkt het zonneklaar welke partij de goede is en welke de foute. Het is niet een kwestie van nuances.  Het is niet een kwestie van nationalisme. Of van nationalistisch onafhankelijkheids-chauvinisme. [Jingoïsm] Dit is een oprechte strijd om een liberaal democratisch waardensysteem te doen gelden tegenover een Diepe Staat die men heeft laten doorwoekeren in Spanje, waarmee aldus de waarden van het Franco tijdperk zijn bestendigd en bevorderd.

Ben Emmerson over de doorwerking van het Franquisme diep in het Spaanse staatsbestel (videobeeld van de voordracht)

Ben Emmerson over de doorwerking van het Franquisme diep in het Spaanse staatsbestel (videobeeld van de voordracht)

     De meesten van u zijn vast voldoende vertrouwd met deze nuances. Maar ik werd vanmorgen dan toch weer getroffen door het feit dat we te maken hebben met een modern Spanje waarin demonstranten die wegen blokkeren worden bestempeld als “terroristen”, waarin ook rappers die pro-Catalaanse liedjes zingenworden gestigmatiseerd als “terroristen”. Maar wanneer dan een individu wordt gearresteerd met wapens en bommen met de ontdekte bedoeling om de premier te vermoorden ter vergelding van zijn beslissing om te volharden in de opgraving van de stoffelijke resten van Franco uit de bespottelijke “Vallei van de Gevallenen”  en ze te herbegraven op een andere plaats die beter zou passen bij een post-fascistische staat, dat is dan opeens helemaal geen “terrorisme”. En dát is, in zekere zin, de essentie van de strijd.

Op 3 october 2017 blokkeerden vreedzame demonstranten de snelweg AP-7 uit protest tegen het Spaanse politiegeweld tijdens het referendum twee dagen tevoren (Riderfoot / Shutterstock.com)

Op 3 october 2017 blokkeerden vreedzame demonstranten de snelweg AP-7 uit protest tegen het Spaanse politiegeweld tijdens het referendum twee dagen tevoren (Riderfoot / Shutterstock.com)


     [ca. 06:32] Erg weinig kan worden vastgesteld met absolute zekerheid over de precieze betekenis van “het recht op zelfbeschikking”. En mijn grote vriend en collega Alfred De Zayas zal dit recht dadelijk nader beschouwen in de dimensies van het internationaal recht. Een van die dimensies is natuurlijk die van de veelvoorkomende veronderstelling dat het een remediërend recht zou zijn. Dat wil zeggen, een remedie, voor wanneer een groep mensen die zichzelf identificeren als een natie of een volk het punt hebben bereikt waarop ze niet langer bereid zijn de systematische schending van hun mensenrechten te verdragen. En in veel gevallen, zéker in de postkoloniale instanties, is het de remedie die de strijd voor zelfbeschikking definieert.
      Dus ik denk, in één opzicht  – hoewel we de agenda vandaag hebben omgegooid zuiver omwille van mijn reisgemak – het is eigenlijk best logisch om eerst te beginnen met de schendingen van mensenrechten. Want in zekere zin zetten ze de toon voor de legitimiteit, zowel politiek als juridisch, van de eisen van de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging. En wat ik zoal om me heen hoor, reizend door Europa in het algemeen of gewoon in mij eigen land, van intelligente, geïnformeerde, liberale, politiek-bewuste mensen is een volslagen onwetendheid over de aard van de strijd.
    Waarom wil het Catalaanse volk onafhankelijk zijn van Spanje? Is het omdat dit een buitengewoon rijk gedeelte is van Spanje en dat ze het geld voor zichzelf willen houden?  Is het een anti-democratische beweging? Is dit gebaseerd op de toeters en bellen van extreem nationalistisch chauvinisme? Er is werkelijk sprake van een algemeen gebrek aan begrip.

Politiegeweld tegen het Catalaanse electoraat op 1 october 2018 (Wikimedia Commons Robert Bonet)

Politiegeweld tegen het Catalaanse electoraat op 1 october 2018 (Wikimedia Commons Robert Bonet)

Maar één ding is sommigen wél opgevallen in october 2017. Dat waren de beelden van het politiegeweld op straat. En weet je, als je ze van tijd tot tijd weer bekijkt, zo in de loop van het jaar dat eroverheen is gegaan, dan worden de beelden alleen nog maar schokkender.  Omdat er inmiddels meer van blijken te zijn verschenen. En om te zien hoe de politie van een democratische natiestaat in het hart van de Europese Unie woest werd losgelaten op burgers die bezig waren met de uitoefening van hun democratische recht om deel te nemen aan een volksraadpleging, om te zien hoe ze aanvielen op ouderen, jongeren, mannen en vrouwen zonder onderscheid, omdat die hun stemrecht probeerden uit te oefenen, om te zien hoe ze stembussen stalen, mensen op hun hoofd sloegen. Dát is een werkelijk schokkend beeld.

De Spaanse Nationale Politie neemt stembussen in beslag op 1 october in Barcelona (Robert Bonet, Creative Commons)

De Spaanse Nationale Politie neemt stembussen in beslag op 1 october in Barcelona (Robert Bonet, Creative Commons)

     Temeer omdat er absoluut nog geen enkel greintje geweld werd gebruikt door de andere kant. [ca. 09:26] En ik denk dat mensen buiten Spanje zo zoetjes aan wel een beetje wakker zijn geworden en zich hebben afgevraagd: “wat is er toch in vredesnaam aan de hand in Barcelona? Hoe kon dit toch gebeuren?” Maar toen kwam de volgende golf van onderdrukking. Dat was het oppakken van de mensen áchter deze uitdrukking van de democratische wil. En we hebben allemaal wel weet van de leiders die gevlucht zijn naar België. We weten van andere leiders die gevlucht zijn naar Schotland en Zwitserland. We weten dat er politieke leiders zijn gearresteerd en in hechtenis worden gehouden. Maar mensen weten doorgaans niet waaróm al die mensen toch op deze manier worden vervolgd.
      [ca. 10:08] En het is echt een schok zodra je intelligente, politiek-bewuste mensen, met een brede liberale grondhouding contronteert met de feiten. Want ik blijk altijd een aanvankelijke strijd aan te moeten gaan, waarin iemand tegen me zegt:  “Ja, maar dat kan niet het hele verhaal zijn.” Ik zeg dan: “dat ís juist het hele verhaal”. Dat is het hele verhaal. Deze mensen worden gearresteerd en vervolgd zuiver en alleen vanwege de geweldloze uitdrukking van een politieke wil die ten allermínste de helft van de publieke opinie in Catalonië vertegenwoordigt. 

“Leve de Catalaanse Republiek! Catalonië vecht voor zijn vrijheid.” Spandoeken en vlaggen aan de gevel van Plaça del Vi, Girona, Augustus 2018 © 2018 Huib J. Lirb

“Leve de Catalaanse Republiek! Catalonië vecht voor zijn vrijheid.” Spandoeken en vlaggen aan de gevel van Plaça del Vi, Girona © 2018 Huib J. Lirb

      Het volk van Catalonië wil niet langer deel uitmaken van Spanje.  Nou, ongeacht het debat over de vraag, politiek of juridisch, of het recht op zelfbeschikking nu weerspiegeld is in het recht op een onafhankelijke staat,  – en dat is een vraag waar veel over wordt gediscussieerd met een boel meningen en veel verspilling van inkt en papier… Maar over één ding bestaat echt geen verschil van mening. Namelijk dat er in een pluralistische democratie die zich houdt aan de grondbeginselen van de internationale gemeenschap, te weten het Europees verdrag voor de rechten van de mens, de kernwaarden van artikel 2-3 van de Europese Unie,  het internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. Het is boven elke twijfel verheven dat je in een democratie het politieke recht hebt om voor onafhankelijkheid te pleiten. Nu kan het zijn dat je geen wettelijk recht hebt – of misschien heb je dat wel – om die staatsvorming of onafhankelijkheid af te dwingen. Maar om ervoor te pleiten, om te proberen daartoe tot actie te bewegen, om te proberen constitutionele verandering te bewerkstelligen met democratische middelen, is nu juist de esséntie van democratie.

Francisco Franco and Dwight D. Eisenhower in Madrid in 1959 (US National Archives, Wikimedia Commons).

Francisco Franco en Dwight D. Eisenhower in Madrid in 1959 (US National Archives, Wikimedia Commons). Uitweiding door Lirb: dit bezoek van de VS president aan de fascistische dictator was natuurlijk een gotspe en vooral betekenisvol als je bedenkt dat Eisenhower de opperbevelhebber (Supreme Commander) was geweest van de antifascistische alliantie voor de bevrijding van Europa. Het Spaanse fascisme kon blijven bestaan dankzij de Koude Oorlog. Zoals Het Parool van 26 augustus 1959 kopte: “Spanje opgetogen over gesprek met Ike. Franco profiteert van spanning tussen Oost en West” (Koninklijke Bibliotheek, Delpher). Vanuit Catalonië kwam protest. De “Democratische jeugd van Catalonië” heeft in een open brief aan Eisenhower verklaard: “Het is treurig dat het land, dat zich opwerpt als de verdediger en vaandeldrager van de vrijheid, zonder reserve een totalitair regime, ontstaan met de hulp van Mussolini en Hitler, steunt.” (Het Parool 12 december 1959, Koninklijke Bibliotheek, Delpher).

     [ca. 12:12] En al deze mensen … Ik vertegenwoordig zeven van de negen politieke leiders die in de gevangenis zitten en die daar nu al een jaar lang zitten, zonder berechting, om precies die reden. En dan is er ook president Puigdemont en enkele andere ballingen. De realiteit van al deze zaken is dat deze mensen vast zitten wegens de uitoefening van het onbetwijfelbare recht in een democratie om te pleiten voor constitutionele verandering. En dat is alles.
      En ze hebben niet alleen al een jaar in voorlopige hechtenis moeten zitten,maar nu net vorige week heeft de openbaar aanklager de strafeisen bekend gemaakt. Tegen Oriol Junqueras, de leider van de links-republikeinse partij [ERC], eist hij 25 jaar gevangenisstraf. Tegen Jordi Sànchez [ANC] en Jordi Quixart, de leider van Ómnium Cultural, 17 jaar in de gevangenis. Een totaal van 200 jaar gevangenisstraf! Voor negen mensen die gepleit hebben voor een democratische verandering van de grondwettelijke arrangementen. 

Ben Emmerson over de doorwerking van het Franquisme diep in het Spaanse staatsbestel (videobeeld van de voordracht)

Ben Emmerson over de doorwerking van het Franquisme diep in het Spaanse staatsbestel (videobeeld van de voordracht)

      Welnu, democratie is een beetje als een olifant. Je vindt hem misschien best lastig om te omschrijven, maar je herkent ‘em meteen zodra je hem ziet. [ca. 13:32] En het staat buiten kijf dat wat we nu zien een hardnekkig blijvende geschiedenis is van Franquistische politiek. En we hebben het gezien, stap na stap, dat de instellingen die  normaal gesproken zouden moeten functioneren als rem en tegenwicht, de rechterlijke macht, onafhankelijk van de staat.  En parlement … Een grondwettelijk arrangement dat een wederkerigheid van respect wil zijn tussen twee constitutionele soevereiniteiten in Madrid en Barcelona. Dit schiet allemaal tekort. En niet zo’n klein beetje ook.
       En de vraag is: waar moet je het dan nog zoeken? Waar moet je het zoeken, als de rechters er niet zijn om je te beschermen? En wanneer er niemand is om je te beschermen van de rechters, waar kun je dan nog terecht? Welke opties heeft het Catalaanse volk nog, nu de helft van de bevolking …  Want de negen die in de gevangenis zitten, zitten daar omdat ze precies dát hebben gedaan waarvoor ze democratisch waren gekozen! Ze zitten in de gevangenis omdat ze niets anders hebben gedaan dan de democratische wil van het Catalaanse volk uit te voeren.

Spandoek op het gemeentehuis van Besalú © 2018 Huib J. Lirb

Spandoek op het gemeentehuis van Besalú © 2018 Huib J. Lirb

       [ca. 14:46] Nu kunnen we eindeloos soebatten over de vraag hoe we in deze rotzooi terecht zijn gekomen. En velen zullen zeggen dat het teruggaat op het netjes gladstrijken van de geschiedenis ter gelegenheid van de opstelling van de Spaanse grondwet in 1978.  In plaats van de confrontatie met het feit dat Spanje had verzuimd om in het reine te komen met de erfenis van zijn fascistische verleden,  dat het had verzuimd om een proces van rekenschap te doorlopen, met transitionele gerechtigheid, met compensaties voor de slachtoffers van het Franco regime, en in plaats daarvan heeft het een constitutioneel arrangement tot stand gebracht dat slechts de schijn gaf dat Spanje een democratie zou zijn geworden. Terwijl het in feite nooit dat rijpingsproces had doorgemaakt, van fascisme naar democratie.

Links: Prins Juan Carlos de Bourbon en Generaal Franco zien op 5 juni 1969 de parade toe waarmee het regime vierde dat Franco 30 jaar tevoren de burgeroorlog ( 1936 1939 ) won. Links: Franco en Juan Carlos op hetzelfde balkon op 23 oktober 1975 (Nationaal Archief - Fotocollectie Anefo bestanddeelnummers 922-4913 en 928-2237)

Links: Prins Juan Carlos de Bourbon en Generaal Franco zien op 5 juni 1969 de parade toe waarmee het regime vierde dat Franco 30 jaar tevoren de burgeroorlog ( 1936 1939 ) won. Links: Franco en Juan Carlos op hetzelfde balkon op 23 oktober 1975 (Nationaal Archief – Fotocollectie Anefo bestanddeelnummers 922-4913 en 928-2237)

      [ca. 15:36] Een van de grootste misverstanden waar de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging mee te kampen heeft, wereldwijd en zeker in Europa, is de wijd verspreide misvatting dat de anti-fascistische geallieerden  de Tweede Wereldoorlog zouden hebben gewonnen. Dat wordt algemeen aanvaard als de universe waarheid, zelfs onder mensen die kennis hebben van geschiedenis. Maar natuurlijk weet iedereen met kennis van Spaanse geschiedenis dat die vlieger niet opgaat voor Spanje. Dat de anti-fascistische alliantie een strijd heeft verloren die vele tientallen jaren in Spanje heeft gewoed en een tienjarige strijd die vooral is uitgevochten in het hart van Catalonië.
     [ca. 16:20] En we verkeren nu in de situatie waarin de waarden zijn overgedragen van vader op dochter, van vader op zoon,  en dan de mensen die de macht uitoefenen in de Diepe Staat van Spanje – de rechters, de ambtenaren, en anderen. Het maakt eigenlijk niks meer uit of de regering nou een vermeend tintje links heeft of rechts. Want als hij links is, dan heb je een onafhankelijke rechterlijke macht, omdat die compleet tegenovergesteld op rechts zit, en als de regering rechts is, dan heb je een rechterlijke macht die alleen maar achterover leunt.  Maar uiteindelijk zijn de krachten die aan spel zijn en aan de knoppen van de macht draaien  níet die krachten die zichzelf transparant zichtbaar maken in een democratie. Ik bedoel, mensen praten over Diepe Staten in een heleboel situaties en er bestaat altijd het risico dat dat een beetje een paranoïde “samenzwerings-theorie” manier is om de samenleving te analyseren. Maar ik vrees toch te moeten stellen dat de gebeurtenissen in Spanje in de afgelopen 12 tot 18 maanden het absoluut duidelijk maken, zonder enige twijfel, dat dat toch de positie is.

"Vrijheid voor de politieke gevangenen", poster met vier portretten en een gele strik (symbool van de oproep tot veilige terugkeer van de vervolgden). Jordi Cuixart (linksboven), Oriol Junqueras (rechtsboven), Jordi Sànchez (linksonder), Joaquim Forn. Foto ©2018 Huib J. Lirb

“Vrijheid voor de politieke gevangenen”, poster met vier portretten en een gele strik (symbool van de oproep tot veilige terugkeer van de vervolgden). Jordi Cuixart (linksboven), Oriol Junqueras (rechtsboven), Jordi Sànchez (linksonder), Joaquim Forn. Foto ©2018 Huib J. Lirb P1340716.JPG


      [ca. 17:32]  Dus wat staat ons dan nu te doen? Nou, eerst krijgen we de berechting van de negen die waarschijnlijk zal beginnen in januari of februari.  En die zal zo’n twee of drie maanden duren. Intussen hebben zeven van de negen nog lopende zaken voor de Werkgroep Willekeurige Opsluiting van de Verenigde Naties. En ik ben zeer optimistisch dat een beslissing op dat verzoek er heel binnenkort zal zijn. Toch zeker voor het eind van dit jaar.
      President Puigdemont heeft een verzoek dat in behandeling is bij het Mensenrechtencomité van de Verenigde Naties. In zijn zaak gaat het niet over detentie maar om de complete frustratie van de wil van het volk, omdat hij immers de gekozen president is van Catalonië, maar gedwongen om het land te verlaten en niet in staat om terug te keren omdat hij anders in dezelfde positie terecht komt als de andere negen, met in het vooruitzicht nog weer zo’n gevangenisstraf van 35 of 25 jaar.  Hiermee is effectief uitgeschakeld zijn eigen recht op politieke participatie, maar, belangrijker nog, ook het politieke recht van iedereen die op hem heeft gestemd en die op een onafhankelijkheidsstrevende kandidaat heeft gestemd. Zullen die instellingen de moed hebben om te doen wat juist is?  Dat wordt een werkelijke test, in feite, van de robuustheid van onze internationale instituties, die eerlijk gezegd, op sommige gebieden, in toenemende mate wankel beginnen te lijken.

Jordi Turull, voormalig voorzitter van de Junts pel Sí coalitie, woordvoerder van de regering van Puigdemont en voorgesteld kandidaat voor het presidentschap, sinds maart 2018 for de tweede maal in politieke gevangenschap en vanaf 1 december in hongerstaking gegaan. Een van de portretfoto’s van de politieke gevangenen aan de pijlers van het spoor in Girona. ©2018 Huib J. Lirb


       [ca. 19:07] Maar er bestaat geen twijfel, bij om het even welke objectieve analyse uitgevoerd door welke redelijke en niet partijdige internationale jurist dan ook, dat wat er nu gebeurt in Spanje een schending is van het Internationaal Verdrag Inzake Burgerrechten en Politieke Rechten, én van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, én van de kernwaarden van de Europese Unie. Dus … Zijn onze instituties sterk genoeg om dat ook te zeggen? Ik denk dat we daar achter zullen beginnen te komen voor het einde van dit jaar.
       [ca. 19:40] Maar ik heb altijd gezegd – ik heb het van begin af aan gezegd toen ik hierbij betrokken werd –  de oplossing van deze crisis is uiteindelijk een politieke en geen juridische oplossing. Het is toch belangrijk om te wijzen op de juridische gevechten en ze ook te voeren, want alleen door te demonstreren hoezeer Spanje fout zit, hoever het is afgedwaald van het pad van de democratische samenleving die beheerst wordt door de rechtsorde, alleen dan kan men de internationale publieke opinie mobiliseren die Spanje onder druk zal zetten om tot een rationele oplossing van deze crisis te komen.
      Het recht is dus niet irrelevant voor de situatie,  maar het is niet het antwoord.  In die zin dat beslissingen die worden overgelaten aan een paar rechters, of dat nu Spaanse of internationale rechters zijn, zijn echt niks vergeleken met louter het gewicht van de macht van het volk  dat de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging pleegt te kunnen mobiliseren in zulke indrukwekkende en vreedzame mate.

Beeld van de "Diada" van 11 september 2014 met naar schatting 1,8 miljoen mensen (Shutterstock - Oscar Garriga Estrada)

Beeld van de “Diada” van 11 september 2014 met naar schatting 1,8 miljoen mensen (Shutterstock – Oscar Garriga Estrada)

      [ca. 20:44] Aan te komen in Barcelona op 9 september jongstleden [de dag van de “Diada”, de nationale dag van Catalonië] en dan anderhalf miljoen mensen te zien die de straat op gaan, vier uur lang, om uitdrukkig te geven aan hun solidariteit met de politieke gevangenen, mét de oproep dat Catalonië een republiek zal moeten worden. Het waren die twee centrale boodschappen die anderhalf miljoen mensen mobiliseerden om in september de straat op te gaan. Maar wat ik het meest opmerkelijk vond was de snelheid, niet alleen waarmee die demonstratie bijeenkwam, maar juist waarmee die weer uiteenging. Zonder dat er ook maar één baksteen is gegooid, zonder dat er een politiewagen omver is getrokken, zelfs zonder enige verstoring in dronkenschap in een een of ander zijstraatje. En dat niet alleen. Die mensen zijn komen vanuit hun huizen, hun boerderijen, hun stadsflats, vanuit álle hoeken van Catalonië. In grote aantallen, van jong tot oud, zoals ik het echt nog nooit bij een demonstratie heb gezien. En na afloop gingen ze allemaal gewoon weer naar huis. Er barste niet een groot feest los. Niemand zwelgde er in. Ze gingen gewoon weer naar huis. En ze namen hun afval mee! Tegen zeven uur ‘s avonds zou je niet hebben gezegd dat er een demonstratie van díe omvang had plaatsgevonden in Catalonië.
      En dat toont voor mij nu precies waar de strijd echt over gaat én hoe die wordt gevoerd. [ca. 22:21] Mensen uiten uit hun frustratie in wezen met een Gandhi-achtige benadering tot politieke conflicten.  Maar ja, dát is nou ook precies wat het betekent om Catalaans te zijn. Dat is de bepalende eigenschap van de Catalaanse natie. Het is de vastberadenheid om niet op te geven, te blijven vechten, maar dat te doen op een ábsoluut geweldloze wijze.  En juist dáárom…  Juist daarom maak ik me er zo kwaad over dat deze mensen worden beschuldigd van een misdrijf van rebellie en opruiing, dat noodzakelijk het begrip veronderstelt van de gewelddadige omverwerping van de regering. Dan heb je die buitengewone uitbarsting van vreedzame democratische wil gehad, die beantwoord is met de meest gewelddadige repressie door politiediensten die zich in de afgelopen 40 jaar in een moderne Europese democratische staat heeft laten zien. En dan: de mensen die nu beschuldigd worden van geweld zijn juist degenen die zich zo sterk tegen geweld hebben uitgesproken.  Welnu, dat is een zéér ernstige aanklacht van de Spaanse regering en van het Spaanse staatsbestel. En ik ben vastbesloten om elke zenuw van mijn politieke invloed te gebruiken om mensen dit te laten begrijpen.
      Maar uiteindelijk is de vraag die ik stelde op de nationale dag van Catalonië, de “Diada”, op 11 september,  een vraag die ik vrijuit stel aan iedereen in die hele waaier van meningen  over de Catalaanse onafhankelijkheid die vraag is uiteindelijk deze:  als die mensen, die negen mannen en vrouwen, die mensen met gezinnen, die democraten, áls zij worden veroordeeld, collectief, tot 200 jaar gevangenisstraf, wat voor onafhankelijkheidsbeweging zou het zijn,  als het zou terugdeinzen en niet zou reageren met vastbesloten en daadkrachtige actie. Men heeft kritiek op het besluit van vorig jaar om unilateraal de onafhankelijkheid te verklaren. Mensen aan de meer behoudende kant van de onafhankelijkheidsbeweging hebben het idee geuit dat het nog wel een jaar of tien zal kunnen duren voor er ooit een mogelijkheid tot verandering komt. Tegen die mensen zou ik dit zeggen: kom niet aan met de bewering dat je een onafhankelijkheidsbeweging bent als je de mensen die jullie bij verkiezing hebben gekozen laat wegrotten in de gevangenis.
      [ca. 25:07] Uiteindelijk is er maar één oplossing. Of eigenlijk zijn er twee. De eerste is dat de Spaanse regering stopt met de vervolgingen, onmiddellijk,  en om de tafel gaat zitten om te onderhandelen over de of andere verstandige vorm van “Autonomie-Plus”. Met hoe dan ook het noodzakelijke inbegrip van tenminste het recht op een wettelijk bindend referendum. En als ze gelijk hebben dat dit niet het standpunt is van de meerderheid dan zal iedereen zich er aan gehouden weten. Maar vanwaar die angst om de mening van het volk te horen?
       Als dat niet zal worden voorgesteld, dan lijkt het mij ten minste, dat de Catalaanse leiders geen andere keuze hebben, hoe moeilijk en hoe hobbelig het ook zal zijn,  áls deze mensen worden veroordeeld tot langdurige gevangenschap dan moet ik tot mijn spijt zeggen dat het antwoord wel moét zijn een dramatische en plotselinge verklaring van onafhankelijkheid. Het zou daarom niet een vergissing zijn… de vergissing van vorig jaar was geen vergissing…
[ca. 26:12] Zoals president Puigdemont onlangs verklaarde in Schotland. De vergissing was de ópschorting van de eigenlijke verklaring van onafhankelijkheid vorig jaar. Wel, hij werd opgeschort in de hoop en verwachting dat Spanje wel tot zijn zinnen zou komen. Dat is niet gebeurd. Alle stappen zijn genomen in de tussentijd om te proberen ze naar de onderhandelingstafel te laten komen. Er is verder niets méér dan de vreedzame democraten van Catalonië hadden kunnen doen of nu nog kúnnen doen.
       En dat is het punt waarop het recht op zelfbeschikking echt tanden begint te krijgen. Dus het lijkt mij dat de vraag niet zozeer is wat de juridische teksten ons vertellen  over de verhouding tussen zelfbeschikking en dekolonisatie enzovoorts. Waar het feitelijk op neerkomt, is dit: in een moderne democratische samenleving hebben mensen het recht om zich te organiseren, het recht op politieke expressie, en het recht om veranderingen in de grondwettelijke orde na te streven, te realiseren door een vreedzame meerderheid. En dat is nou precies wat de leiders van de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging hebben geprobeerd te doen.

Collage van schermopnames van Spaanse nieuwsuitzendingen van 24 augustus 2018 met de verontwaardigde reactie van de aanhangers van Franco – links zelfs van zijn kleinzoon – over de voorgestelde opgraving van het graf van de dictator.

Collage van schermopnames van Spaanse nieuwsuitzendingen van 24 augustus 2018 met de verontwaardigde reactie van de aanhangers van Franco  over de voorgestelde opgraving van het graf van de dictator. Links in beeld zien we zijn kleinzoon, voorzitter van de belangenbehartigende Stichting Francisco Franco.

      En ze zijn met hun kop tegen de muur aan gelopen van de mensen die Franco willen houden waar hij was: in de “Vallei van de Gevallenen” [Grafmonument en gedenkplaats] en als de persoon die vanuit zijn graf met zijn trouwe aanhangers nog steeds aan de politieke touwtjes trekt in Spanje. En dát moet worden begrepen door veel meer mensen omdat ik vrees dat wat zal moéten gebeuren volgend jaar, wel de nodige onlusten met zich mee zal brengen. En wanneer dat gebeurt, en dat zal echt geen pretje zijn, zullen de Catalaanse politici en het Catalaanse volk hun vrienden hard nodig hebben.
       Dat herinnert ons aan de internationale brigades van de 1930er jaren, die naar Catalonië kwamen om de strijd tegen het fascisme te steunen. Ik geloof dat die stroming in de publieke opinie die de strijders voor de anti-fascistische alliantie heeft voortgebracht, die stroming van liberale opinie nog steeds dominant is in heel Europa. Maar dan moeten mensen wél weten aan welke kant ze staan. En ik twijfel geen moment aan welke kant ík sta. 

Ben Emmerson beantwoordt vragen uit het publiek (©2018 H.J. Lirb)

Ben Emmerson beantwoordt vragen uit het publiek (©2018 H.J. Lirb)

De vragen uit uit het publiek

[ca. 28:45] [Dagvoorzitter:] De heer Emmerson moet zijn vliegtuig halen,  dus laten we snel kijken of er misschien vragen zijn uit het publiek. Wie heeft er een specifieke vraag over de mensenrechten situatieof over enig ander probleem dat ter sprake is gekomen.  Ik stel voor dat we daar een beetje de tijd voor nemen,want het is toch zo’n mooie gelegenheid om er samen op in te gaan, als u dat goed vindt?

[Miquel Marzabal Galano:] Ik weet niet of u weet – want u heeft meer contacten dan ik – waarom men, overal in Europa, het geen moer lijkt te schelen?

[ca. 29:26] [Emmerson:] Ik denk heel eerlijk dat het antwoord daarop “onwetendheid” is.  Ik geloof echt dat zodra mensen weten wat er werkelijk aan de hand is,  zij ook zullen weten aan welke kant ze staan.  Ik denk niet dat het een kwestie is van het overtuigen van mensen. Het is gewoon een kwestie van informeren. En, weet u, het is een tragedie van de wereld van moderne communicatie dat mensen hun informatie graag heel eenvoudig gepresenteerd willen krijgen. En het uitgangspunt… Ik moet echt toegeven dat mijn kennis van Spanje en Catalonië  vóór mijn betrokkenheid ook nogal oppervlakkig was. Ik werd als advocaat aanvankelijk ingelicht op dezelfde manier als door iedere andere cliënt. En ik ben heel snel gewonnen voor de geldigheid én de onvermijdelijkheid van het Catalaanse onafhankelijkheidsstreven.  En ik geloof dat hetzelfde zal gelden voor iedere intelligente liberaal denkende democraat die naar de feiten kijkt.  Maar het probleem is bewustzijn te kweken.  Dus pas wanneer Spike Lee aankomt met de verklaring “Ik steun de Catalanen”, wanneer Noam Chomsky en Angela Davis, mensen die op de knoppen drukken van de democratische liberale elites over de hele wereld, wanneer zij verklaren “ik steun de Catalanen”, dan doet dat er echt toe. Want dan gaan mensen denken, “nou, als zij de Catalanen steunen, dan zou ik misschien een beetje verder moeten kijken, voorbij de Spaanse bullshit over hoe dit nationalistisch geneuzel zou zijn.”
       Dat is het antwoord. Zorg ervoor dat mensen de feiten kennen. Ik denk wel dat het motief en de relevantie van fascisme versus anti-fascisme in dit debat, hoe simplistisch het misschien ook lijkt, is toch absoluut de steutel tot het begrip van wat er gaande is. Mensen vragen me: “kijk eens naar de feiten. Ik bedoel, ik snap wel dat Spanje slecht heeft gereageerd. Ze gedragen zich als een fascistische politiestaat. Waarom doen ze dat?” Antwoord: omdat ze een fascistische politiestaat zíjn! 

Oproep aan de mede-Europeanen in een enorm spandoek prominent op de toegangsbrug van Besalú, een iconisch stadsgezicht dat door veel toeristen zal worden gezien (©2018 Huib J. Lirb).

Oproep aan de mede-Europeanen in een enorm spandoek prominent op de toegangsbrug van Besalú, een iconisch stadsgezicht dat door veel toeristen zal worden gezien (©2018 Huib J. Lirb).

[ca. 31:33] [Paula Prat Betrams:] Als je gewone mensen het verhaal vertelt, ja, dan herken ik inderdaad wat u over hun reactie zegt. Maar hoe zit het met de politici? Want als ik die mensen vertel wat er aan de hand is,  dan zeggen ze: “het is een interne aangelegenheid.”

[Emmerson:] Ja, dat is echt een groot probleem. Daarom is het enige wat erop zit de publieke opinie mobiliseren. En eerlijk gezegd door het ”sexy” en interessant te maken. Want daar reageren politici op. Ik heb enorm veel moeite moeten doen om prominente Labour politici in het Verenigd Koninkrijk, die pal achter de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging zouden moeten staan, bereid te krijgen de zaak aan te horen. Waarom? Omdat zij denken – zo stupide als politici kunnen zijn –  dat het steunen van Catalonië hetzelfde is als het steunen van onafhankelijkheid in Schotland en de onafhankelijkheid van Schotland is een bedreiging van de macht van de Labour partij in Schotland en daarom ook in Westminster. Zo heb ik ook moeite om de premier van Kosovo, een cliënt van mij, ervan te overtuigen dat zij zich aan de zaak van de Catalanen zouden moeten committeren.
       Uiteindelijk is de manier om uit deze impasse te komen, in de eerste plaats gerichte strategieën, waar maar weinige slagen worden gewonnen. En daarom vind ik het spannend… Daarom ken ik groot gewicht toe aan hetgeen er zal worden gedaan met de beslissingen van de VN.  Want een steun vanuit de Verenigde Naties zal de Tijdgeest hieromtrent veranderen. En in de tweede plaats is het belangrijk om actief te zijn op de sociale netwerken. Zo basaal is het op dit moment gewoon, dat we mensen aan het luisteren moeten krijgen. Hoe meer de boodschap wordt verspreid, des te meer mensen kunnen zien…  Let wel, de Catalaanse Nationale Assemblee [ANC] krijgt niet anderhalf miljoen mensen op de been om een onbenulligheid. Mensen gaan niet de straat op in zulke grote getalen zonder een reden.  Om mensen te laten inzien dat het niet een soort provinciale gekkigheid is, maar echt een serieuze uitdaging in de gelding van mensenrechten, dat is denk ik het punt waarop politici zullen beginnen te reageren.

 

Student and citizens demonstrating in Barcelona after the referendum for Catalonia Independence. October 2017 (Andreagab / Shutterstock.com)

Student and citizens demonstrating in Barcelona after the referendum for Catalonia Independence. October 2017 (Andreagab / Shutterstock.com)


      [ca. 33:49] Dus, verlies vooral de moed niet, wil ik u eigenlijk zeggen.  Ik ben optimistisch dat het zal veranderen. Maar wat toch wel heel ironisch is… En ik ben er wel op aangesproken dat ik dit heb gezegd in het openbaar… Maar ik zeg het tóch.  Als deze negen mensen echt worden veroordeeld tot die gevangenisstraffen, dan wordt het een compleet ander verhaal. Want eerlijk gezegd is er daarna geen weg meer terug. Dan moeten eenvoudigweg de politici worden gemobiliseerd. Zoals het geval wil, is Spanje heel succesvol geweest in het inboezemen van angst en, eerlijk gezegd, lafheid,  bij de politieke klassen van zekere secties van de Catalaanse politieke kringen. Sommigen van hen die de leiding zouden moeten nemen op de voorgrond, leiden nu op de achtergrond.  Ze proberen de vooruitgang naar onafhankelijkheid te vertragen omdat ze bang zijn. Dat is natuurlijk heel begrijpelijk. Mensen die nu al tegen 25 jaar gevangenisstraf opkijken, en mensen die denken ook dat risico te lopen, moéten weten dat ze die 25 jaar niet écht in de gevangenis zullen doorbrengen. Maar de enige manier om dat zo te laten gebeuren… Je kunt niet meer terug. Je kunt alleen maar vooruit, want, eerlijk gezegd,  president Torra en de leiders in Barcelona, zíj hebben de sleutels in handen. Maar ze hebben die sleutels alleen als ze de controle nemen over de gerechtigheid en veiligheid. En je kunt alleen de controle nemen over gerechtigheid en veiligheid door je grenzen te sluiten en de onafhankelijkheid te verklaren.   

Op de dag van het referendum over Catalaanse onafhankelijkheid, 1 october 2017, demonstreren tegenstanders voor het behoud van de eenheid van Spanje. De uitgestrekte arm hoort niet bij een Dance-feest....(Andreagab / Shutterstock)

Op de dag van het referendum over Catalaanse onafhankelijkheid, 1 october 2017, demonstreren tegenstanders voor het behoud van de eenheid van Spanje. De uitgestrekte arm hoort niet bij een Dance-feest….(Andreagab / Shutterstock)

 [ca. 35:35] [Dagvoorzitter:] – Een vraag nog.

[Ferran Bach:] Ik hoop dat u gelijk heeft. Ik zou dat graag willen… Dat wat u heeft gezegd over het anti-fascistische narratief. Daarin geef ik u volkomen gelijk. Maar ik begrijp dat het moeilijk te geloven is voor buitenstaanders om dat te horen terwijl een socialistische partij [PSOE] nu aan de macht is. Hoe verklaart u dat het probleem fascisme is terwijl de socialisten [PSOE] de macht hebben?

[ca. 36:00] [Emmerson:] Het korte antwoord is: ze hebben de macht niet. Ze zitten in de regering maar ze hebben niet de macht. En als ze de macht wél zouden hebben gehad, dan zouden we nu niet in deze situatie verkeren.  Dat is nou precies… Kijk, ik houd Pedro Sanchez niet verantwoordelijk voor de situatie waar we in zitten omdat hij die heeft geërfd. Ik stel alleen Pedro Sanchez deels verantwoordelijk voor zijn falen om het op dit moment op te lossen. Want in een staat waar de diepgang van de wortels van zijn regering zó gering is als men zich maar voor kan stellen terwijl hij dan toch nog aan de macht kan vastklampen en waar het vermogen om betekenisvolle verandering tot stand te brengen wordt gewarsboomd door rechters en anderen die de werkelijke macht uitoefenen… In zekere zin is dát het antwoord.
      Want ja, het is waar, mensen zeggen dat echt: “We moeten de socialistische [PSOE] regering van Spanje steunen.”  Oké, misschien, zeg ik dan, maar welbeschouwd zal die socialistische regering op ieder moment wegwaaien, omdat ze er eerlijk gezegd… De meest zekere aanleiding  voor hun onmiddellijke verdwijning zou zich voordoen zodra ze betekenisvolle concessies aan Catalonië doen. 

[ca. 37:19] [Ferran Bach:] – Ik hoop dat u gelijk heeft. Ik vraag me alleen af hoeveel Nederlandse journalisten hier vandaag aanwezig zijn. Of Nederlandse politici. [Uit het publiek:] – nul. [Ferran Bach:] – ja. Oké, éentje is meer dan geen. [Men lacht] [Ferran Bach:] Ik hoop dat u hier iets over kunt zeggen. Mijn vraag is: wanneer het proces eenmaal is gevoerd en alles is goed afgelopen…  zullen we dan in een geweldloze manier kunnen reageren?

[ca. 36.55] [Emmerson:] Dat is de grote vraag. En het antwoord daarop hangt af, denk ik, van de reactie van Spanje. Welbeschouwd is het Catalaanse volk absoluut vastbesloten geweest om iedere en enige vorm van geweld te vermijden.  Je hebt hier nergens die incidenten gezien die je wel zou verwachten bij een situatie van dit type elders ter wereld. De vraag is alleen, als ze nu nog eens worden geconfronteerd met het soort geweld dat ze vorig jaar october kregen van de Guardia Civil, ja, wat moet je dan doen? Ja, en volgens mijn eigen zienswijze begin je dan met het sluiten van de grenzen.  Je begint met het sluiten van de grenzen. 

[ca. 38:45] [Dagvoorzitter:] – Geeft u alstublieft nog een applaus voor Mr Emmerson.

Credits: Nederlandse vertaling: Huib J. Lirb. Videomakers: Huib J. Lirb, Feliciana Coll, Sofia Josepina Lirb • hjlirb@dutchindies.com / huib@lirb.nl

Slotopmerkingen.

Disclaimer: ik heb geijverd voor een zo letterlijk mogelijke vertaling, opdat de juridische precisie niet verloren zou gaan, maar het blijven ondertitels; daarom zitten er valse starts in, meestal aangeduid met puntjes, beginnen veel zinnen met “en,  lopen niet alle samengestelde zinnen grammaticaal goed door, en is de interpunctie misschien niet altijd even prettig of fraai.

Voor de video zonder ondertiteling, zie hier.

Voor een verslag van zijn voordracht tijdens dit congres in de Catalaanse pers, zie elnacional.cat van 11 november 2018