Intussen komt de bijzondere bescherming van de rechten van de inheemse bevolking van Aotearoa / New Zealand steeds verder onder druk te staan. De regering heeft bekend gemaakt de speciale gezondheidsdienst voor de Maori minderheid op te doen gaan in de algemene landelijke sector (” the disestablishment of Te Aka Whai Ora, the Māori Health Authority”). De grondwettelijke basis voor de bijzondere positie van de Maori minderheden (in diverse contexten zoals selectieve voorkeursbehandeling, bijzonder gewicht bij inspraak procedures en zeggenschap vooral inzake landgebruik, -vruchtgebruik, -beheer, visrechten, maar ook aparte diensten zoals in de gezondheidszorg) is het Waitangi-verdrag van 1840 waarin het zelfbeschikkingsrecht van de Maori (in ieder geval het interne zelfbeschikkingsrecht) is verankerd (waarbij men mag opmerken dat dit recht hoe dan ook vanaf de oprichting van de VN is gezekerd in het internationaal recht). De huidige regering wil dit jaar graag af van de verplichtingen die volgen uit het Waitangi verdrag, unilateraal (of door meerderheidsdictaat) opdat, zo ze zeggen, de samenleving van Nieuw-Zeeland aldus zou worden gezuiverd van het element van “apartheid”. Deze karakterisering (die je aantreft bij opnieleiders als John Robinson) is natuurlijk schandalig. Deze samenleving is immers het historisch product van verdringingskolonialisme (“settler colonialism”) waarin tenminste nog enige sporen zijn behouden (zoals dat verdrag) van “respect” voor de inheemse minderheid. Maar nu wordt de situatie zodanig gepresenteerd dat de meerderheid van de burgers, degenen met overwegend Europese voorouders, door die bijzondere behandeling in beperkte contexten het slachtoffer zouden zijn van die minderheid. Dus, met andere woorden, in de naam van “gelijke behandeling” en democratie dreigen de inheemse rechten nu opeens te worden weggevaagd. Dan zal Aotearoa definitief New Zealand zijn geworden. Dat zou een vervolmaking betekenen van dit specifiek settler kolonialisme project (‘the elimination of the native”), met andere woorden, een stap voorbij de impliciete apartheid die nu juist werd gecompenseerd door de bijzondere rechten die volgden uit het verdrag!
.

Aanleiding voor dit poststuk is het volgende bericht van Al Jazeera op hun Engelstalige website d.a. 27 februari 2024 : “New Zealand moves to abolish Maori health authority despite protests. Centre-right government says health agency set up to improve access for Maori people will be shut down by end of June.” (https://www.aljazeera.com/…/new-zealand-moves-to…).
.

David Seymour, de huidige minister van Justitie en leider van de regering partij ACT (“Association of Consumers and Taxpayers”), stelde begin dit jaar reeds (op 5 februari) dat de nieuwe wet (“The Treaty Principles Bill”) bedoeld is “to allow «mana» for all”. (Voor het begrip “mana”, bekend bij antropologen en historici, zie bijvoorbeeld https://en.wikipedia.org/wiki/Mana_(Oceanian_cultures).) De voorgestelde wet egaliseert alle “nieuw-Zealanders” en rekent af met de verschillen (in rechten en plichten) tussen de twee bevolkingsgroepen (Europeanen en inheemse volkeren) die ooit waren vastgelegd in de “partnership” van het Waitangi Verdrag. Die verschillen spelen bij de beschikking over “resources”, bij de toekenning van banen zelfs. “I think we have to decide –– do we want to be a country that has equal «mana» for all citizens or do we want to become a bit of a constitutional oddity where there’s a two-track citizen arrangement” (citaat 03:25 – 03:38: https://www.youtube.com/watch?v=HmoZ8f-D8LY). Seymour vindt dat het Waitangi Verdrag sowieso al geen aparte rechten geeft aan landeigendom en gebruik behalve in sommige specifieke gevallen, dus waar het hele oude rechten betreft, die dan door de rechter steeds moeten worden toegekend of afgewezen. “I don’t think you should be treated differently because you are a treaty partner” (>04:27); je kunt alleen apart worden behandeld als je voorouders een bepaald stuk land in beheer/bezit hadden, zoals The Auckland Volcanic Cones. Hij stelt opnieuw dat alle Nieuw-Zeelanders dezelfde «mana» moeten hebben, dus allemaal hebben ze eveneveel/ evenzo “tino rangatiratanga” (zelfbeschikking) (05:10- 05:17).
.

Eindnoten/

De Basis. Zie voor het verdrag bijv. Claudia Orange, The Treaty of Waitangi. Bridget Williams Books: Wellington 1992.

Voor veel van de grieven en plannen die ter sprake zijn gekomen tijdens de afgelopen Waitangi dag op 5 februari, zie https://www.rnz.co.nz/…/waitangi-day-2024-all-the…
.

Voor een van de vele publicaties van John Robinson: “Yes, we have apartheid”, New Zealand Centre for Political Research (NZCPR Site), September 10, 2023(https://www.nzcpr.com/yes-we-have-apartheid/#_ftnref1)

.

Zie ook de video met het hele interview van Jack Tame and met de “Act leader and associate justice minister David Seymou” over de “philosophy behind his Treaty Principles bill, which will be introduced into parliament in the coming months”, Q+A van NZ on Air. Het hele interview is hier te zien: https://www.youtube.com/watch?v=HmoZ8f-D8LY

.

Om een inleidend stukje van Reichler’s betoog te citeren: “Mr President, what makes Israel’s ongoing occupation of the Palestinian territory unlawful is precisely its permanent character, and what demonstrates its permanence are: (i) Israel’s de jure and de facto annexation of Jerusalem and the West Bank; (ii) its claims of sovereignty over these areas, which it refers to by their biblical names, Judea and Samaria, and considers integral parts of the State of Israel; (iii) its establishment of hundreds of permanent Israeli settlements, with over 700,000 Israeli settlers, who have been promised by successive Israeli governments that they will never be removed; and (iv) the multitude of official statements and documents that openly declare Israel’s intention to incorporate all of the occupied territory east of the Green Line into the State of Israel as a permanent part of a single Jewish State extending from the Jordan River to the Mediterranean Sea.” (p. 62 van de transcriptie https://www.icj-cij.org/…/186-20240219-ora-01-00-bi.pdf_ (Mijn vette letters –– zie eindnoot).

Paul Reichler, dus, over de illegaliteit van de voortdurende bezetting van Palestijnse gebieden door Israel, die in feite neerkomt op de annexatie van territorium, doelgericht en openlijk intentioneel verklaard, met bijbehorende repressie, verdrijving, diefstal, moord etc. en natuurlijk de bewerkstelliging van een onherroepelijke demografische transformatie in wat alleen maar kan worden gezien als een permanente koloniale onderneming. In de video van UNWebvideo (https://www.icj-cij.org/multimedia/203577) op TC 0.40.25 tot 1.24.27; mee te lezen in transcriptie (https://www.icj-cij.org/…/186-20240219-ora-01-00-bi.pdf) op pp 61-76.

.

Het is helaas gebruikelijk geworden, in de alledaagse labbekak, om “advisory opinions” van het ICJ gemakkelijk af te wimpelen als irrelevant omdat ze “niet-bindend” zijn, maar dat is onterecht en ook het is ook zeer hachelijk. Hachelijk omdat dit misprijzen altijd de belangen dient van de partijen die gebaat zijn bij de status quo. En tegen die belangen wordt nu juist gerechtigheid geëist. Het is, zoals gezegd, ook onterecht: een “advisory opinion” van het ICJ stelt voor ieder probleem dat op de agenda staat de juridische en conceptuele kaders vast opdat toekomstige beoordelingen, onderhandelingen en besluiten duidelijk kunnen worden gerelateerd aan het geldend internationaal recht (Zie https://www.icj-cij.org/advisory-jurisdiction). Zo’n advies geeft geïnformeerd, bestudeerd en getoetste richting aan een juridisch probleem. Dat is geen klein bier. Het potentieel effectieve belang van “advisory opinions” van het ICJ is overigens ook tijdens de zitting van gisteren gedemonstreerd door de 2e spreker, Andreas Zimmermann. En zelfs Malcolm Shaw, NOTA BENE de advocaat van de staat Israel in de zaak van Zuid-Africa versus Israel van vorige maand waarin het risico dat Israel zich schuldig maakt aan genocide in Gaza “plausibel” is beoordeeld, concludeerde in de bespreking van het ICJ in zijn handboek over internationaal recht: “The importance of advisory opinions delivered by the court is […] not to be underestimated” (Malcolm N. Shaw, International Law. Eighth Edition. Cambridge University Press 2017, p. 847).

Het pleidooi van Philippe Sands, in dezelfde zitting van 19 februari, geeft goed aan hoe groot het juridisch gewicht is –– kan zijn –– van een ICJ Advisory Opinion. Volgend fragment is deel van een antwoord op de vraag of de verklaring van een advies niet in de weg zou kunnen zitten van toekomstige onderhandelingen, zoals tegenstanders (er is nu even geen “wederpartij”) plegen te beweren. Philippe Sands: “the function of this Court, of these judges, of you, is to state the law: to spell out the legal rights and obligations that will allow a just solution in the future, in conformity with international law. The political context is totally irrelevant. The legal questions in Namibia, in the Wall case, in the Chagos case, all had a political context186, but the Court did not blink. It has never shied away from drawing the consequences of the right to self-determination187. In Chagos and in Namibia, the Advisory Opinions have been significant and positive in their outcomes and effects. By identifying the applicable legal principles, and then applying them to the facts, the Court performs a most significant, uniquely significant role, for protagonists and for the international community as a whole. With great respect to my friends from the United States and Britain, it is the very opposite of what they have written: the function of this Court, in interpreting and applying the right of self-determination of the Palestinian people, can only assist in a solution based on the law, by setting out the parameters required by the law to resolve the matter. A forthright advisory opinion from this Court makes a resolution more likely, not less likely.” (voornoemde transcriptie p. 95, met verwijzingen naar de zaken Chagos, de “Apartheids” Scheidingsmuur en Namibië in de loop van zijn betoog).

“J’accuse. Ik verwijt u, regering en parlement van Nederland, dat u in meerderheid voor de noodkreten van het Rode Kruis en zoveel anderen doof blijft. De staat Israël is al jarenlang de bullebak van het Midden Oosten, maar u houdt niet op deze staat, die zich dikwijls als een rottweiler gedraagt […], te knuffelen als een teddybeer.

      In het land dat u bestuurt heeft Hugo de Groot de grondslag gelegd van het volkenrecht en in onze politieke hoofdstad zijn de belangrijkste instituten van dat recht gevestigd. Maar in plaats van dit recht in zijn moeizame ontwikkeling te bevorderen draagt u aan de teloorgang ervan bij door de staat Israël, die volhardt in het schenden van dat recht, steeds te pardonneren. Binnen de Europese Unie blijft u die staat door dik en dun in bescherming nemen.

       Het is al vijf jaar geleden [9 juli 2004] dat het Internationaal Gerechtshof in Den Haag in veroordelende taal sprak over de scheidingsmuur en de nederzettingen. U hebt gefaald in het vervullen van uw plicht aan die uitspraak consequenties te verbinden. Het is mede aan uw nalatigheid te wijten dat deze wederrechtelijke bouwprojecten sindsdien zijn voortgezet. Het huidige kabinet heeft zich – hulde en lof hiervoor – gepresenteerd als activist voor de rechten van de mens, maar u laat de Palestijnen verkommeren.

        Het is prijzenswaardig dat Nederland flink meedoet aan de hulpverlening ten behoeve van dit volk in nood. Maar het is beschamend dat u uw stem niet in verontwaardiging verheft tegen de niet-aflatende wurging van de bevolking van Gaza. Voormalig president Carter, onlangs opnieuw op bezoek in dat land van onheil, zei daar: ‘Het is tragisch dat de internationale gemeenschap de noodkreten grotendeels negeert, terwijl de bewoners van Gaza meer als dieren dan als mensen worden behandeld’.

       Excellenties en hoogmogenden, hoeders van Nederland, terecht voert u het behoud van sociale rechtvaardigheid in een periode van crisis hoog in uw vaandel. Maar daar u lid bent van de internationale gemeenschap gaat mateloos onrecht buiten onze grenzen u ook aan. De crisis die de bezette Palestijnse gebieden, bovenal Gaza, teistert, heeft catastrofale proporties. De veerboot naar de toekomst waarop de Palestijnen zich bevinden is zinkende. Het is uw ereplicht te doen wat in uw vermogen ligt om deze mensen te redden.”

.

Dries van Agt, “Open brief aan regering en parlement” in: id., Een schreeuw om recht. De tragedie van het Palestijnse volk, De Bezige Bij: Amsterdam 2009, 327-328)

.

Voor enkele van zijn andere brieven, ook aan premier Rutte van 15 juli 2014, zie https://rightsforum.org/…/brief-van-oud-premier-dries…/