De echo van Puig i Cadafalch

Een van de gebouwen van het Caves de Codorníu complex dat ontworpen is door Josep Puig i Cadafalch in Sant Sadurní d'Anoia in de Penedes. Foto ©2019 Huib J. Lirb

Een van de gebouwen van het Caves de Codorníu complex dat ontworpen is door Josep Puig i Cadafalch in Sant Sadurní d’Anoia in de Penedes. Foto ©2019 Huib J. Lirb

In het kader van mijn onderzoek ontdekte ik vandaag de mogelijkheid om gebruik te maken van een citaat van Georges Dwelshauvers uit 1925 over Josep Puig i Cadafalch om, vanwege een paar overeenkomsten, eer te betonen aan President Carles Puigdemont i Casamajó. Eerstgenoemde was behalve geleerde en vermaard modernist architect (zie foto) ook gedeputeerde in Madrid geweest voor de Lliga Regionalista én, vooral, de president van de Unie van Catalonië, “la Mancomunitat de Catalunya”, van 1917 tot 1924. Met deze Unie erkende de Spaanse Staat voor het eerst sinds 1714 de eigenheid van Catalonië als persoonlijkheid (cf. het “fet diferential” van Vicens Vives) en als territoriale eenheid. Puig i Cadafalch werd vervangen door een stroman van de dictator Primo de Rivera die, uiteraard, na de staatsgreep van 13 september 1923 meteen begon met de afbraak van de interne zelfbeschikking die Catalonië die korte tijd mede dankzij Puig i Cadafalch had mogen genieten.

 

Het eerbetoon van Georges Dwelshauvers aan Puig i Cadafalch: “Aan het vertrouwen van zijn medeburgers en zijn kwaliteiten van integriteit, bestendigheid, toewijding aan het collectieve ideaal, was het te danken dat hij meerdere jaren het ambt van hoofdmagistraat van de Unie van Catalaanse provincies mocht bekleden. Hij legde de functie van President van de Mancommuniteit van Catalonië neer op de dag dat het militaire bestuur besloot dat de raadsleden gekozen door het electoraat plaats moesten maken voor mannen die zonder verkiezing zijn benoemd door de Centrale Macht.” (Origineel citaat: “J. Puig i Cadafalch […] dut à la confiance de ses concitoyens et à ses qualités d’intégrité, de fermeté, de dévouement à l’idéal collectif, d’occuper pendant plusieurs années la charge de premier magistrat de l’Union des Provinces Catalanes. [New paragraph.] Il a abandonné les fonctions de Président de la Mancommunauté de Catalogne le jour où le Directoire militaire décida que les conseillers élus par le suffrage populaire devaient céder la place à des hommes nommés, d’autorité et sans élection, par le Pouvoir Central”) (Dwelshauvers 1926, viii)

Door het dictaat van Madrid, met andere woorden, zoals ook het Spaanse grondwet artikel 155 bruusk is gebruikt om een einde te maken aan het democratische bestuur van Catalonië onder leiding van President Carles Puigdemont i Casamajó in 2017.

De politieke betekenis van Puig i Cadafalch is een omgekeerde (want terugkijkend) echo in de geschiedenis van die van de 130e President van de Generalitat die nu in ballingschap werkt aan de verdere ontwikkeling van de Catalaanse Republiek. Maar daar zit dan ook wel weer een belangrijk verschil: Puig i Cadafalch streefde niet een Catalaanse Republiek na en zag, als volksvertegenwoordiger voor de Regionalistische Liga, toch nog de mogelijkheid om binnen het raamwerk van een Spaanse Staat een hoge mate van intern zelfbeschikkingsrecht voor Catalonië te verwezenlijken. Ook Puigdemont en de zijnen hebben jarenlang steevast geprobeerd met het centrale gezag in Madrid te onderhandelen om de autonomie van Catalonië te verwezenlijken en te bestendigen. Maar hoewel die interne zelfbeschikking door de Spaanse grondwet van 1978 is beloofd en althans nominaal gegarandeerd, is de kwaliteit ervan door de praktische werking van het Spaanse Constitutioneel Hof steeds verder geërodeerd. Met de totale opschorting van de Catalaanse autonomie in het najaar 2017 werd uiteindelijk ook de Catalaanse democratie het slachtoffer van Spaanse “lawfare”.
PS. Carles Puigdemont over zijn vruchteloze pogingen om met Madrid in constructief overleg te gaan, in een interview met  Jordi Alemany, gisteren gepubliceerd in El Punt Avui

Diu que “el diàleg, la negociació i el referèndum acordat avui sabem que són fantasies”. No hi ha cap esperança?
Sóc analític i em baso en les evidències que no teníem fa un temps, que ens diuen que l’Estat de cap de les maneres s’avindrà a parlar, ja no negociar, sobre el dret a l’autodeterminació o una versió més suau com el dret a decidit. No és una opinió, són fets. I dic que en siguem conscients. Si volem ser responsables, ens hem de basar en evidències, no en màgia. La màgia diu que l’Estat espanyol un dia, per una raó que desconeixem, s’avindrà a asseure’s a una taula per parlar d’un referèndum, però la realitat diu el contrari. Tenim al davant un estat que en termes de Catalunya no està al segle XXI ni a Europa.

Va creue mai en el diàleg?
Si. És una de els lliçons apreses de l’octubre del 2017. Espanya havia canviat en molts aspectes, però gens en el de la sacrosanta unitat de la pàtria. I va ser una gran decepció. Jo vaig fer absolutament tot per donar una oportunitat al diàleg. Dos anys després hem de ser justos i honestos i dir que no ha canviat absolutament res. I no cal insistir més en aquesta camí, perquè no hi ha sortida.”
(http://www.elpuntavui.cat/politica/article/17-politica/1644785-seria-preocupant-una-deriva-antipartits-a-la-diada.html)