International Trial Watch heeft afgelopen week hun definitieve rapport gepubliceerd over het maxistrafproces dat de Spaanse Justitie heeft gevoerd tegen negen vooraanstaande personen die betrokken zijn geweest bij het referendum over Catalaanse onafhankelijkheid in October 2017 die resulteerde in het uitroepen van de Catalaanse Republiek. Ze hebben waarnemers naar het proces gestuurd en een nauwgezet onderzoek verricht naar de aanklachten, de behandeling en de vonnissing.
“The organizations that sign this factual and legal assessment have carried out a monitoring process of the trial before the Spanish Supreme Court with renowned jurists acting as national and international observers during the months of February to June 2019. We have also analysed in depth the legal proceedings and the judgement and we have reached the conclusion that the proceedings and the judgement violate the following principles and rights: principle of legality in criminal law, right to liberty, freedom of expression, freedom of ideology, right to peaceful assembly and the free exercise of representative public office, as well as the right to due process and with all guarantees.”
In de conclusie stellen ze vast dat er inderdaad sprake is van een politieke vervolging. Het woord “politieke gevangenen” mag van de Spaanse overheid weliswaar niet worden gebruikt, maar het feit ervan is ontegenzeggelijk. Ik citeer de conclusie van het rapport: “The great violation of the abovementioned rights and principles caused by the judge- ment and the reasoning within it make it impossible to analyse this judgement from a strictly legal point of view. Any earnest attempt at interpreting the judgement based on technical and legal concepts, such as sedition, uprising, violence or fundamental right becomes unsuccessful. The reason is surely because it is a clearly ideological resolution aimed at replacing the political solution that is needed in the conflict in Catalonia.”
Klare taal. Als de rechtsgang in deze zaken deel uitmaakt van “het echte Spanje”, zoals de politieke leiders van de grote Spaanse regeringspartijen van de laatste jaren het willen (PP, PSOE), dan moeten we volgens mij in EU verband concluderen dat de rechtstatelijkheid van Spanje ernstig tekort schiet. Het lijkt me tijd om een artikel 7 procedure tegen Spanje in te stellen.
Het rapport is hier af te laden.
Eindnoot. Het is goed om te weten, in dit verband, dat de Spaanse Staat deze week ook een negatief signaal heeft gekregen met de opinie van de advocaat generaal van het Hof van Justitie van de Europese Unie in Luxemburg, Maciej Szpunar, vanwege de ad hoc maatregelen die genomen zijn om Oriol Junqueras te belemmeren zijn zetel in het Europees Parlement in te nemen. De opinie stelt dat het mandaat van een Europees Parlementslid voortvloeit uit de wil van het electoraat en niet voorwaardelijk kan worden gesteld aan de voltooing van formaliteiten in de afzonderlijke lidstaat –– in dit geval de verplichting om in het Spaanse Parlement eerst nog even trouw te zweren op de Spaanse Grondwet, terwijl de gekozen persoon daar fysiek niet aanwezig kan zijn; het is volgens de advocaat generaal aan het Europees Parlement om te beslissen of een gekozen lid wel of niet immuniteit geniet. Deze opinie (Zaak C-502/19, d.d. 12 November 2019) is inzet voor de zaak waarover het hof later nog zal beslissen. Het zal ook implicaties hebben voor de andere gekozen leden, Carles Puigdemont en Toni Comín.
Voor verdere toelichting en duiding, zie bijvoorbeeld David M. Herszenhorn, “Spain was wrong to impede Catalan candidate from taking MEP seat, says top lawyer. Legal opinion favors Oriol Junqueras seeking immunity from prosecution”, in: Politico, 12 november 2019.
Oproep aan de mede-Europeanen in een enorm spandoek prominent op de toegangsbrug van Besalú, een iconisch stadsgezicht dat door veel toeristen zal zijn gezien maar dat dan toch slechts weinig mensen kennelijk aan het denken heeft gezet (©2018 Huib J. Lirb).